Lưỡi trăng là lưỡi dơ

Không sai, vệ sinh răng miệng kém khiến nhú lưỡi (papillae) sưng viêm, nhô cao, thừa cơ thức ăn, vi khuẩn, tế bào chết mắc lại. Lưỡi càng trắng bệch nếu gánh thêm chứng khô miệng, lười uống nước, ngủ há miệng, hút thuốc, trào ngược dạ dày thực quản, thiếu vitamin B9, B12... Bảo mấy vị hôi miệng thè ra kiểu gì cũng thấy lưỡi trắng hếu. Trẻ con dăm bữa nửa tháng, bị mẹ è ra rơ lưỡi là thường.

Khi lành lúc dữ 

Thối mồm là chuyện nhỏ, cái lưỡi không xương còn đầy tật này bệnh kia, như liken phẳng, leukoplakia, nấm miệng/candia và đệ nhất phong tình giang mai...

Hòm thư của phủ tạng

Rẽ ngang, những thứ bám trên mặt lưỡi còn được gọi là rêu lưỡi. Y học cổ truyền xem rêu lưỡi là “hòm thư” của sức khỏe phủ tạng. Người ốm chỉ cần thè lưỡi ra là đại phu biết ngay bệnh tỳ, vị, gọi là thiệt chẩn. 

Bạch sản 

Quay lại chủ đề. Trong số bệnh tình làm phai màu lưỡi, chọn leukoplakia làm điểm, bởi đây là căn bệnh tương đối phổ biến và lời ra tiếng vào về khả năng hóa ung thư.

Leukoplakia /bạch sản niêm, là những mảng dày trắng xám trên lưỡi, nướu, mặt trong má, tiến triển chậm, không đau, nhạy cảm thức ăn cay, nóng hoặc các kích thích khác, khó đánh bay nhờ cạo lưỡi, rơ lưỡi.

Bạch sản là sản phẩm của kích ứng khoang miệng, dẫn đầu với thuốc lá (hút, nhai), chất kích thích, rượu bia, răng xấu, răng giả lắp sai, thức ăn cứng... Người suy giảm miễn dịch, nhiễm virus Epstein Barr còn thửa riêng một thể gọi là bạch sản lông.

Điều trị bạch sản niêm, tập trung loại bỏ kích ứng, sửa răng thô, lắp lại răng giả, cai thuốc lá ..., không khỏi phải phẫu thuật. Riêng bạch sản lông phải điều trị với thuốc kháng virus.

Bạch sản và ung thư

Leukoplakia đa phần nhẹ, nhanh khỏi, nhưng thuộc dạng tiềm năng ung thư không vừa, với khoảng 17% tiến triển thành ung thư tế bào gai. Nhiều trường hợp nhờ sinh thiết mảng bạch sản trông lành như đếm mà phăng ra cả đống tiền ung thư, ung thư. Đến nỗi, người ta khuyên các cao niên răng giả, thuốc lá, thuốc lào, thấy lưỡi trắng bất thường, nên xin cái hẹn chuyên khoa làm một cú sinh thiết phòng hờ.

Rơ lưỡi tại nhà

Có nhiều cách làm sạch lưỡi dơ tại nhà, đơn cử với  nước muối ấm (ngậm 5-10 phút, 2 lần/ngày). Baking soda/nước cốt chanh (chà nhẹ 2 lần/ngày). Nước ép lô hội (ngậm nhả). Bôi nghệ lên mặt lưỡi. Hồi nhỏ những ai từng bị mẹ đè ra rơ lưỡi ắt rõ làm sạch lưỡi không khó, chỉ khổ ở khoản khó chịu do phản xã nôn ọe.