"Chính phủ Thái Lan đang bị giằng co giữa hai phía. Một phía là những nhà hoạt động môi trường, các tổ chức phi chính phủ phản đối rất mạnh, thậm chí đã có biểu tình. Phía khác là các công ty hưởng lợi từ dự án cũng vận động hành lang dữ dội"

"Các quốc gia ven sông cần hợp tác chặt chẽ trong việc khai thác, sử dụng công bằng và hợp lý các nguồn tài nguyên, đặc biệt là nguồn nước dòng sông Mekong nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần vào sự phát triển bền vững chung của toàn bộ lưu vực sông Mekong, mang lại lợi ích cho tất cả các quốc gia ven sông và người dân sinh sống tại khu vực này"

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nguyễn Phương Nga nêu rõ VN mong muốn các quốc gia có liên quan phối hợp chặt chẽ trong việc nghiên cứu kỹ lưỡng tổng thể những tác động của các công trình thủy điện trên dòng chính sông Mekong trước khi đưa ra quyết định triển khai xây dựng các công trình này.

Dư luận thất vọng

Người dân các nước lưu vực sông Mekong rất thất vọng khi biết tin đập thủy điện đầy tranh cãi Xayaburi đã được khởi công ở Lào, theo thông tin từ báo Bangkok Post (Tuổi Trẻ ngày 18-4 đã đưa tin).

“Nếu Chính phủ Lào không tôn trọng quy trình hành động mà Chính Lào cam kết với Ủy hội sông Mekong (MRC), tương lai của sông Mekong và người dân sẽ rất ảm đạm” - bà Ame Trandem, phụ trách truyền thông của Tổ chức Sông ngòi thế giới, bình luận.

Theo tường thuật của Bangkok Post, người phải di dời ra khỏi khu vực xây đập ở Lào chỉ nhận được khoản bồi thường rất nhỏ. “Rất nhiều tác động về môi trường và xã hội mà tiền bồi thường không thể bù đắp nổi sẽ xảy ra cho người dân địa phương và hàng trăm ngàn cộng đồng khác sống ở thượng lưu và hạ lưu sông Mekong, nơi con đập được xây dựng” - chị Pianporn Deetes, người Thái Lan, phân tích. Chị là người tham gia chung chiến dịch truyền thông với Tổ chức Sông ngòi thế giới.

Hơn 100 người dân ở tám tỉnh trong nước Thái Lan có mặt ở Bangkok ngày 18-4 để gửi thỉnh nguyện thư, có chữ ký của 10.000 người dân Thái đến Lãnh sự quán Lào và Văn phòng thủ tướng Thái Lan bày tỏ sự lo ngại đối với những tác động xuyên biên giới liên quan đến đập thủy điện Xayaburi và kêu gọi chính phủ hai nước Thái, Lào bỏ kế hoạch xây đập. “Chúng tôi yêu cầu ngài thủ tướng từ chối mua điện từ nhà máy này và phản đối việc xây dựng” - một người dân ở tỉnh Nongkhai nói.

Phóng to

Con cá khổng lồ nặng 268kg, dài 2,6m bắt trên sông Mekong ở Campuchia - Ảnh: ZEBHOGAN

Một thỉnh nguyện thư khác của hơn 2.300 người dân trên thế giới kêu gọi hủy bỏ kế hoạch xây đập Xayaburi được gửi cho MRC ngày 18-4. Trước đó, thỉnh nguyện thư có 23.110 người ký tên đã được gửi đến thủ tướng các nước trong tiểu vùng sông Mekong và thỉnh nguyện thư của 263 tổ chức phi chính phủ gửi đến thủ tướng Thái Lan và Lào cùng với nội dung kêu gọi ngừng xây đập thủy điện Xayaburi để tránh tác động tiêu cực đến môi trường và sinh thái.