Hai thượng nghị sĩ John McCain (phải) và Sheldon Whitehouse trao đổi với báo giới tại Hà Nội tối 8-8 - Ảnh: V.Dũng

>> Có thể nới lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho VN vào tháng 9

Tối 8-8, nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam, hai thượng nghị sĩ Mỹ John McCain và Sheldon Whitehouse đã có buổi trao đổi với báo giới tại Hà Nội.

Dù chỉ dành một thời gian ngắn nhưng những thông tin mà hai thượng nghị sĩ trao đổi rất thẳng thắn.

Sẵn sàng hoàn tất Hiệp định TPP

Mở đầu ngay buổi họp báo, thượng nghị sĩ John McCain nhấn mạnh ông luôn vui mừng khi trở lại Việt Nam.

Ông nói: “Tôi đến Hà Nội vào thời điểm quan trọng, tức là năm tới, hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ. Đối với những người tham gia vào quá trình này như chúng tôi thì những tiến bộ đạt được rất đáng kinh ngạc.

Tuy nhiên, cùng một lúc chúng tôi nhận ra rằng có nhiều việc đáng lẽ chúng ta có thể làm nhiều hơn nữa với tư cách đối tác của nhau. Chúng ta cần có một nghị trình tham vọng trong lúc có những diễn biến đáng lo ngại trên biển Đông. Nói một cách ngắn gọn thì đây là lúc quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam cần phải có bước nhảy vọt mạnh mẽ trong thời gian tới. Đó là lý do tại sao chúng tôi cùng có mặt ở đây”.

Cũng theo ông McCain, Hoa Kỳ sẵn sàng đi đến hoàn tất Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) - một hiệp định có tiêu chuẩn cao, để cùng với Việt Nam với tư cách đối tác toàn diện của Hoa Kỳ. Hoa Kỳ sẵn sàng làm việc với Việt Nam trong khuôn khổ TPP để Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn của Hoa Kỳ và được công nhận nền kinh tế thị trường.

Đặc biệt, thượng nghị sĩ McCain khẳng định: “Chúng tôi sẵn sàng tăng cường hợp tác quân sự, cũng như gia tăng các chuyến thăm tàu quân sự đến Việt Nam. Với những gì đã phát biểu, tôi cho rằng đã đến lúc Hoa Kỳ có thể nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Nhưng tất cả những việc này sẽ không nên diễn ra cùng một lúc. Nó sẽ diễn ra với bước đi có tính hạn chế, ví dụ ban đầu sẽ là những mặt hàng có tính trợ giúp việc phòng ngự như thiết bị cho lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư”.

Sẽ dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương

* Tuổi Trẻ: Liên quan đến căng thẳng biển Đông thời gian qua, dư luận nhận thấy Hoa Kỳ có thái độ khá cứng rắn đối với Trung Quốc. Ngài đánh giá thế nào về thái độ của Hoa Kỳ? Phải chăng Hoa Kỳ nhận thấy có đe dọa thật sự trên biển Đông?

- Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse: Chúng tôi nghĩ vùng đặc quyền kinh tế của từng nước riêng rẽ nằm trong một mạng lưới bền vững dựa trên sự thông hiểu chung cũng như dựa trên các công ước và các luật quốc tế. Tất cả những điều này tổng hợp lại với nhau sẽ giúp cho kinh tế cũng như tránh xung đột và đảm bảo sự ổn định.

Vì vậy, khi có một thách thức với hòa bình và trật tự thì không chỉ có Hoa Kỳ mà cả cộng đồng của thế giới nếu như chúng ta tin vào nền pháp quyền thì phải hành động, phải phản ứng lại. Đó là những gì đã xảy ra. Hoa Kỳ và các nước đã phản ứng.

* Tiền Phong: Khoảng thời điểm nào thì Hoa Kỳ có thể dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam?

- Thượng nghị sĩ John McCain: Chúng tôi hi vọng có thể bắt đầu nới lỏng lệnh cấm bán sớm nhất vào tháng 9 tới.

* VietNamNet: Xin hỏi thượng nghị sĩ John McCain đánh giá thế nào về mức độ đe dọa an ninh trên biển Đông sau vụ giàn khoan vừa qua? Việt Nam cần phải đối phó thế nào không chỉ vụ giàn khoan mà còn với những thách thức an ninh mới?

- Tôi đồng ý với quan điểm của công luận thế giới. Đó là việc làm vừa rồi của Trung Quốc là hành vi phi pháp của Chính phủ Trung Quốc. Tôi tin rằng sự đoàn kết của tất cả các quốc gia xung quanh bị ảnh hưởng bởi hành động của Trung Quốc là điều tốt nhất mà chúng ta có thể làm.

Tôi muốn nhắc đến những nước bị ảnh hưởng trực tiếp vì hành động của Trung Quốc như Philippines, Nhật Bản... Ngoài ra, còn những nước khác bị ảnh hưởng gián tiếp. Sự đoàn kết chặt chẽ của các nước sẽ là cách để gửi đi thông điệp rằng các nước đều muốn duy trì tự do hàng hải.

Tôi nhấn mạnh không ai muốn có sự đối đầu với Trung Quốc, chúng tôi muốn có sự ổn định, sự thông hiểu lẫn nhau.

LÊ THANH ghi