Các nghệ sĩ đều đã ngoại tuổi lục tuần nhưng say sưa hát, say sưa kể về xẩm, đêm 17-4 tại Heritage Space. Ảnh: Đức Triết

Đêm Hát xẩm như một cuộc “trò chuyện rỉ rả” về xẩm: từ cổ điển đến đương đại, từ nguyên bản đến giao thoa…đầy hóm hỉnh, gần gũi, dân dã và thú vị.

"Chẳng biết nơi nào anh xưa chẳng biết ở nơi nào/Giời xô đất đẩy mới sinh vào cái chốn nhân gian/ Thẹn tình đưa mắt với giang san/Công danh chẳng có cứ xẩm xoan cho nó hào…" - NSND Xuân Hoạch đã “chào” khán giả bằng bài Anh xẩm với lời lẽ đầy giễu cợt của thi sĩ Tản Đà như thế.

Các nghệ sĩ “lão làng”: NSND Thanh Hoài, NSND Xuân Hoạch, NSƯT Thanh Bình hát từ những bài xẩm cổ như Quyết chí tu thân, Thập ân, xẩm nhà trò, xẩm huê tình, xẩm ba bậc đến những bài xẩm được “phổ” từ thơ ca cận đại như Anh khóa (thơ Á Nam Trần Tuấn Khải), Thời trước (thơ Nguyễn Bính), Trót nói lời thương, Cơm bụi ca (thơ Nguyễn Duy).

NSƯT Thanh Bình và NSND Chu Hoạch trình diễn bài xẩm nhà trò. Ảnh: Đức Triết

Là những danh ca, danh đàn nên mỗi câu hát, mỗi giọt đàn của các nghệ sĩ vang lên đều vấn vương lòng người thưởng thức… NSND Xuân Hoạch kể về nhạc cụ của xẩm, từ nhạc cụ đầu tiên của nghệ nhân xẩm là cây đàn bầu đến cây nhị, cây hồ… được sử dụng tùy theo tinh thần của từng bài hát.

Rồi NSND Xuân Hoạch còn kể về nghệ nhân xẩm ở bến phà Bính (Hải Phòng) với bài xẩm ba bậc phong tình. “Dù đôi mắt mù nhưng giọng hát của ông ấy hay lắm. Ngày ngày, ông hát từ bến này sang bến kia. Mà, các cụ xưa phong tình lắm đấy. Cứ hễ hát lên là toàn lời yêu thôi..”.

Khán giả còn được lắng nghe những bài hát thể hiện sự giao thoa giữa xẩm với chèo cũng như với ca trù, như NSƯT Thanh Bình cùng lúc hát xẩm nhà trò rồi đến bài ca trù Hồng hồng, tuyết tuyết. Chất dân giã của xẩm quyện trong chất cao sang của ca trù chẳng hề lệch lạc mà lại đầy nhuần nhuyễn, thi vị.