​Tiên phong xu hướng mới

Tranh: Lê Thiết Cương

Từ đó mà có tục nâng ly rượu chúc sức khỏe.

Những người thích thuyết âm mưu thì kể rằng ngày xưa giới vua quan thường bày kế tiêu diệt nhau bằng cách mời kẻ địch ly rượu có bỏ thuốc độc. Vì thế, để chứng tỏ tình hữu hảo và sự tin cậy, người ta rót một ít rượu từ ly của mình vào ly vị khách trước khi cùng uống.

Khi san sẻ rượu, ly chén chạm nhau phát ra âm thanh. Thế rồi người ta thấy cũng hay hay, sau vị giác, khứu giác và thị giác được thỏa mãn, đến lượt thính giác được chiều chuộng.

Còn nhiều cách lý giải nữa về truyền thống cụng ly, nhưng mục đích cơ bản của cụng ly là bày tỏ sự thân thiện, chúc sức khỏe hay mừng thành công của nhau.

Vì ý nghĩa tốt đẹp này mà động tác cụng ly đã lan tỏa rộng khắp, từ chiêu đãi nguyên thủ quốc gia cho đến mấy cuộc nhậu đường phố. Do các yếu tố văn hóa xã hội thay đổi, cụng ly cũng mang theo nhiều ý nghĩa biểu trưng mới, có thể rời xa ý nghĩa ban đầu. 

Gần đây, người ta hay truyền nhau câu nói “nhất hậu duệ, nhì tiền tệ, ba quan hệ, bốn trí tuệ”. Đây là một sự đúc kết hiện tượng xã hội khá thú vị và chắc cũng phải có nguyên cớ.

Hậu duệ thì không phải ai cũng có, tiền tệ và trí tuệ cũng vậy. Chỉ còn lại quan hệ là thứ mà người ta có thể tự tạo được. Rồi dù có tiền và trí thì quan hệ vẫn là điều kiện đủ. Mấy anh buôn gỗ rủng rỉnh tiền hay mấy anh tiến sĩ trí tuệ cao siêu thì cũng cần quan hệ.

Thành ra, quan hệ là vật chất vì nó giúp mua được cơ hội. Có người còn xem quan hệ như thương hiệu cá nhân. Mức độ quen biết của anh nhiều hay ít, có chất lượng hay không thể hiện quyền lực mềm của anh.

Chẳng thế mà có những kẻ vi phạm luật giao thông khi bị cảnh sát thổi còi thì “nổ” ầm ầm là quen ông này rành ông kia. 

Về mấy tỉnh, trong cuộc tiệc chay hay tiệc mặn gì cũng thường nghe thấy những quảng bá mối quan hệ cá nhân, cả kín đáo lẫn lộ liễu. Mấy anh công chức đua nhau tạo mối quan hệ để gây dựng uy tín cá nhân. Khi hứng lên hay khi cần thì đem các mối quan hệ ra như ánh hào quang bao bọc mình. 

Một trong những cách hữu hiệu nhất để gây dựng và củng cố quan hệ là vác ly bia đi cụng để làm quen và giao lưu.

Có mấy anh ra nhà hàng tiếp khách, nửa chừng phát hiện một bàn khác có mấy vị “máu mặt”. Chủ khách của bàn tiệc liền thay phiên nhau bưng ly qua “quan hệ”, cụng hết vị này đến vị kia. Đại loại như “em có nghe anh A, B, C nói về anh lâu nay, giờ mới gặp. Xin phép mời anh một ly”. Tình cảm đến thế, ai nỡ chối từ.  

Mấy anh được người khác vác ly tới cụng với mình cũng khoái lắm. Mình phải thế nào thì người ta mới đua nhau tới cụng ly chứ.  Mỗi lần cụng là cạn một ly bia đầy ắp rồi vận công bắt tay thật chặt.

Có anh “đắt khách” đến giao lưu quá, chỉ kịp nhắm tít mắt ngửa cổ dốc ly bia tu ừng ực, tay quơ quơ ra chực bắt. Chỉ tội anh nào tửu lượng kém, xong vài lượt là xầm xoàng rồi. Người ta đến giao lưu mà mình không ráng sức nốc cạn có khi bị bảo là không hết lòng, coi anh em không ra gì. 

Nguy hiểm nhất là vác ly đến cụng mà không được đối phương đáp lại. Mất mặt dữ lắm. Có anh phó giám đốc sở nọ phang cả ly bia vào đầu anh phó sở kia hình như cũng vì lẽ đó.

Dù sau đó các anh đã giải thích là lấy đầu cụng vào ly thì cái sự sáng tạo này nghe chừng quá táo bạo để các anh có thể trở thành “trendsetters” - những kẻ tiên phong tạo nên xu hướng mới với văn hóa đập đầu vào ly để mừng sức khỏe nhau.