Phóng to

223 bông hoa anh đào được tạo ra bằng máy định vị GPS theo bước chân của những người tham gia cuộc chạy “Cho hạnh phúc và sự bình yên trở lại”

Phóng to

Jun Nguyễn chạy trên những con đường đổ nát sau thảm họa ở Sendai

Phóng to

Chạy ở TP.HCM...

Phóng to

...Và chạy trên những đường phố nước Nhật

Cha người Việt, mẹ người Nhật - đấy là lý do của cái tên nửa Việt, nửa Nhật. Sinh ra tại Nhật, lớn lên tại Mỹ, lấy vợ (Việt Nam), sinh con và làm nghệ thuật tại TP.HCM, Jun Nguyễn từng thú nhận: “Tôi không phải một người Việt Nam 100%. Khi tôi sang Nhật, người Nhật bảo tôi không phải người Nhật. Tôi qua Mỹ, không ai nói tôi người Mỹ. Còn ở TP.HCM, nếu tôi không nói thì mọi người tưởng tôi là người Việt, nhưng tôi mà nói thì người ta biết ngay, tiếng Việt của tôi còn dở quá. Trước đây tôi từng có mong muốn trở thành người của nơi tôi đến, sang Nhật để muốn thành người Nhật 100%, sang Mỹ muốn thành người Mỹ 100%, đến khi về Việt Nam cũng vậy, bởi vì tôi muốn hiểu được cuộc sống như chính những người ở đó đang sống. Giờ tôi biết là tôi không thể... Tôi sẽ không bao giờ trở thành một người Việt 100%. Nhưng tôi không còn băn khoăn về điều này nữa. Điều ấy không ngăn cản tôi làm nghệ thuật cũng như không thể ngăn cản tôi hiểu đời sống Việt Nam...”.

Còn với giới nghệ thuật đương đại thế giới, Jun Nguyễn đến từ Việt Nam, nhưng là nghệ sĩ Việt Nam với những tác phẩm nghệ thuật có sức ảnh hưởng ở tầm quốc tế. Năm 2003, Jun Nguyễn Hatsushiba cùng Lê Quang Đỉnh (một nghệ sĩ gốc Việt khác ở TP.HCM) trở thành hai nghệ sĩ gốc Việt đầu tiên được mời tham dự Venice Biennale lần 50, triển lãm mỹ thuật quốc tế lâu đời nhất thế giới và cũng là một trong những sự kiện quan trọng nhất của giới mỹ thuật toàn cầu.

Ngoài bốn tác phẩm video art mang tới Venice Biennale lúc ấy, Jun Nguyễn còn mang theo một lá cờ đỏ sao vàng, treo nó trước cửa vào gian trưng bày tác phẩm của anh. Năm nay tại Yokohama Triennale 2011, Jun Nguyễn không cần mang theo lá cờ nào cả. Trong tờ gấp chính thức giới thiệu triển lãm, lá cờ đỏ sao vàng và hai chữ Việt Nam được gắn trang trọng với tên tác phẩm của anh - Breathing is free: Japan, hopes & recovery 1.789km (tạm dịch: Thở là tự do: nước Nhật, những hi vọng và sự hồi phục, 1.789km). Tác phẩm video art là một dự án mang tên Japan hopes & recovery, lần đầu tiên ra mắt tại Yokohama Triennale 2011 đã khiến nhiều người xem cảm động rơi nước mắt.

Ngày 11-3-2011, trận động đất và cơn sóng thần lịch sử xảy ra ở thành phố Sendai, miền đông bắc Nhật Bản. Ngày 15-3, ở TP.HCM, Jun Nguyễn bắt đầu dự án “Chạy vì nước Nhật”. 20 tuần sau thảm họa nói trên, từ những bước chạy đầu tiên của Jun Nguyễn, dự án đã lôi cuốn được 173 người tham gia, trong đó có 20 người Việt Nam, 153 người Nhật.

Video clip ghi lại những hình ảnh trên đường, nơi họ chạy qua: những đường phố, những con hẻm ở TP.HCM trong nhịp sống lao động thường ngày; những con phố đổ nát, hoang tàn ở Sendai sau thảm họa... - tất cả đều là những hình ảnh của sự sống và con người trên cùng một mặt đất. Họ sử dụng máy định vị GPS đánh dấu đường chạy trên bản đồ để tạo nên những bông hoa anh đào. 223 bông hoa anh đào được tạo ra trên bản đồ theo bước chân và quãng đường 1.789km của những người đã “Chạy vì nước Nhật”, làm thành một cây sakura tuyệt đẹp trong “chương cuối” khá bất ngờ và tràn ngập xúc cảm của tác phẩm.

“Tháng ba là mùa xuân, cũng là mùa hoa anh đào ở Nhật. Mùa xuân năm nay thảm họa động đất và sóng thần đã cướp đi mùa hoa anh đào của người dân ở thành phố Sendai. Với tác phẩm này, chúng tôi muốn mang hoa anh đào đến cho những người dân Nhật không được thấy hoa anh đào mùa xuân này. Câu hỏi thôi thúc tôi khi bắt tay vào dự án là: Tôi có thể làm gì? Cái tôi muốn làm là mọi người có thể làm một điều gì đó, ở bất cứ đâu, cho hạnh phúc và sự bình yên trở lại” - Jun Nguyễn tâm sự về tác phẩm của mình.

Rất đông người Nhật đã đứng lặng trước tác phẩm của Jun Nguyễn. Một phụ nữ Nhật Bản, khi biết anh là tác giả của video art này, chờ tới khi Jun Nguyễn kết thúc trả lời phỏng vấn một tờ báo Nhật để tới tận nơi gập người nói lời cảm ơn anh.