Thủ tướng Đức Angela Merkel đang đứng trước áp lực phải thay đổi nếu muốn tiếp tục tranh cử nhiệm kỳ thứ tư - Ảnh: Reuters

Đối mặt với các khoảng trống trong hệ thống an ninh bị phơi bày qua các vụ tấn công khủng bố, nhiều quan chức cấp cao Đức đã lên tiếng yêu cầu siết chặt hơn nữa các biện pháp an ninh, cũng như nới rộng quyền hạn của cảnh sát liên bang.

Người Đức vốn bình tĩnh trước những biến cố nhưng không thể phủ nhận sau một loạt sự vụ vừa xảy ra, xã hội Đức đang có cái nhìn bớt thiện cảm với người tị nạn.

Thêm vào đó, nội bộ đảng cầm quyền của Thủ tướng Angela Merkel chia rẽ và sự trỗi dậy của đảng chống nhập cư Sự lựa chọn thay thế cho nước Đức (AfD) đánh dấu một nước Đức đang thay đổi sau thời gian dài “mở cửa”.

Thỏa hiệp và thay đổi

Bộ trưởng Nội vụ Đức Thomas de Maiziere ngày 4-1 đã lên tiếng kêu gọi tập trung hóa lực lượng cảnh sát và tình báo Đức, để đối phó và ngăn chặn những vụ tương tự như lao xe vào chợ Giáng sinh ở Berlin làm 12 người chết và hàng chục người bị thương vào ngày 19-12-2016.

Trên thực tế, vấn đề nằm ở chỗ sự phối hợp giữa các cơ quan an ninh và tình báo của Đức đang có vấn đề.

16/16 bang của nước này đều có hệ thống cảnh sát và an ninh riêng, quyền hạn của cảnh sát liên bang ở mỗi bang rất hạn chế, dẫn tới việc kẻ thủ ác Anis Amri có thể di chuyển tự do suốt thời gian bị giám sát, thậm chí trốn chạy sang tận Ý sau khi thực hiện vụ tấn công.

Chính ông Thomas de Maiziere cũng thừa nhận hệ thống an ninh của Đức quá manh mún nên cần phải thu về một mối ở chính quyền trung ương, dù rằng điều này sẽ vấp phải sự chỉ trích nó đang phá hủy cấu trúc an ninh nước Đức thời hậu phát xít.

Chính quyền của Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng hiểu rõ đang phải đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ dư luận bên ngoài và bên trong nội bộ đảng cầm quyền Liên minh dân chủ Thiên Chúa giáo (CDU).

Trong một lá thư gửi đến chủ tịch đảng và bà Merkel ngày 5-1, nghị sĩ Stephan Mayer của Liên minh xã hội Thiên Chúa giáo vùng Bavaria (CSU), đảng đồng minh của CDU tại vùng Bavaria, nhấn mạnh trong năm 2017 số người tị nạn được tiếp nhận tại Đức nên ở mức dưới 200.000.

Giới chuyên gia cho rằng động thái này xuất phát từ mối lo CDU bị mất ghế vào tay AfD hơn là đảm bảo an ninh cho nước Đức.

Đảng này hiện đã chắc chắn có ghế tại nghị viện của 11 trong tổng số 16 bang của nước Đức.

Điều đó buộc nữ thủ tướng Đức phải thay đổi từ một người được mệnh danh là nhà lãnh đạo của sự chào đón, bà Merkel đã thể hiện thái độ cứng rắn hơn với người tị nạn.

Rõ ràng quyết định mở cửa với dòng người tị nạn của bà Merkel xuất phát từ động lực phát triển kinh tế, song sự bù đắp lợi ích của những người mới tới là chưa đáng kể, nếu không muốn nói đang tạo ra tâm lý dè chừng ở những người bản địa.

Giọt nước tràn ly

Vụ lao xe vào khu chợ Giáng sinh ở Berlin cách đây ba tuần được ví như giọt nước tràn ly ở Đức.

Việc để kẻ thủ ác Amri có thể lọt lưới hệ thống an ninh đã trở thành tâm điểm chỉ trích và nghi ngờ của dư luận trong những tuần vừa qua.

Dù từng bị đưa vào danh sách giám sát và bị từ chối cho tị nạn ở Đức, song Amri không bị trục xuất ngay và tất cả những gì cảnh sát có trong tay là hồ sơ nói y là kẻ buôn thuốc phiện.

Cũng cần phải nói rằng ngay khi bị đưa vào danh sách đen của Trung tâm phối hợp chống khủng bố Đức, Amri chịu sự giám sát của 40 cơ quan khác nhau, nhưng không một cơ quan nào phát hiện vấn đề nghiêm trọng ở tên này.

De Spiegel - một tờ báo lớn của Đức - đã dành nhiều bài viết về chủ đề này liên tục trong nhiều ngày để chỉ ra những lỗ hổng an ninh và nhấn mạnh nếu không sớm thay đổi, những kẻ như Amri sẽ như những quả bom nổ chậm, sớm muộn sẽ nhấn chìm nước Đức vào một hố sâu “tâm lý cuộn mình” khó lấp.