Dường như lệnh cấm xe máy đi vào trục đường chính ở Jakarta không hiệu quả - Ảnh: Reuters

Trưởng Phòng cảnh sát giao thông Jakarta đã bị cách chức sau đó ít ngày.

Vào ngày 17-12-2014, hai trục đường chính của thủ đô Jakarta vắng bóng xe máy khi một lệnh cấm mới áp dụng thử nghiệm đối với loại phương tiện này có hiệu lực. Lệnh cấm kéo dài đến ngày 17-1-2015.

The Jakarta Globe cho biết khoảng 1.700 cảnh sát, quân đội và nhân viên sở giao thông đã được điều động để thực thi lệnh cấm 24/24 giờ. Nếu việc thử nghiệm thành công, lệnh cấm tương tự có thể áp dụng với những trục đường chính đông đúc khác.

Không giải quyết được kẹt xe

Nhiều người dân đã tỏ ra bực tức và cảm thấy khó hiểu về lệnh cấm mới. Một người dân phàn nàn: “Tôi bị trễ làm vì phải tìm đường vòng mà đi. Bình thường tôi đi thẳng đường chính là đến sở làm”. Một người đi xe máy khác chỉ trích lệnh cấm đã không được thông tin và giải thích đầy đủ, gây ra khó hiểu. Đó là chưa kể thông tin về những tuyến đường đi vòng và bãi đỗ xe thay thế cũng không có.

Tòa thị chính Jakarta đã phải điều động bổ sung 10 xe buýt nhanh và 10 xe buýt hai tầng để hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm. Tuy nhiên, xe buýt bổ sung hầu như trống trơn. Thay vào đó, người đi xe máy tìm các tuyến đường thay thế khác để đến được nơi cần đến.

Việc xe máy đổ dồn sang các đường thay thế khiến những con đường lân cận bị tắc nghẽn. Kẹt xe không thể giải quyết dứt điểm, tắc nghẽn chỉ chuyển từ khu vực này sang khu vực khác.

Lực lượng thi hành công vụ vốn đã vất vả chặn xe máy đi vào các tuyến đường chính giờ lại thêm công việc mới. Đó là giải thích về chính sách cho những người đi xe máy đang bực dọc vì bị chặn đường. Ngày đầu thực hiện lệnh cấm, nhiều xe máy đã phải dừng lại hỏi cảnh sát họ phải đi vòng đường nào, gây tắc nghẽn nhẹ.

Đó là chưa kể vấn đề gửi xe. Nhiều người không muốn gửi xe ở những bãi được đề xuất vì không cảm thấy tin tưởng. Họ muốn đi vào trục đường chính và gửi xe trong trung tâm mua sắm cách nơi họ bị chặn vài trăm mét. “Xe tôi bị mất thì anh có đền được không? Anh đang ngăn cản người ta đi làm đấy” - một người đi xe máy bực dọc cãi nhau với cảnh sát.

Cơ sở hạ tầng yếu kém

Lệnh cấm vốn được đặt ra để giảm thương vong do tai nạn giao thông ở Jakarta mới chỉ làm được một việc là san bớt lưu lượng xe từ hai trục đường chính sang những con đường gần đó chứ không thể ngăn được người ta từ bỏ xe máy.

Thị trưởng Jakarta Basuki Tjahaja Purnama nói cũng dễ hiểu khi người dân chưa thể bỏ ngay xe máy và chuyển sang dùng các phương tiện giao thông công cộng. “Họ tìm các tuyến đường thay thế bởi họ đã quen với việc đi xe máy. Nhưng sớm hay muộn họ cũng sẽ học cách thích nghi với quy định mới. Chúng ta cần kiên nhẫn” - ông nói.

Từ lâu, nhiều người dân đã coi xe máy là phương tiện giao thông phù hợp nhất để đi lại trong một thành phố tắc nghẽn như Jakarta. Theo số liệu của cảnh sát quốc gia, khoảng 70% tai nạn giao thông trong năm nay ở Indonesia liên quan đến xe máy.

Với tình trạng người đi bộ ở Jakarta đang phải đối mặt với cơ sở hạ tầng yếu kém, giành giật từng khoảng trống nhỏ trên đường phố với hàng rong, kiếm chỗ gửi xe... thì nhiều người vẫn chấp nhận đi xe máy hơn là dùng phương tiện giao thông công cộng luôn trong tình trạng quá tải và không đáng tin cậy.

Jakarta chưa có tàu điện nhưng có hệ thống buýt nhanh TransJakarta với tổng chiều dài các tuyến đường dài nhất thế giới (trên 180km).

Ông Cahyo Sukaryo, một công chức ở phía đông Jakarta, chỉ ra rằng các bãi giữ xe gần các trạm xe buýt chưa sẵn sàng. Ông cũng đề xuất thủ đô phải tăng đội xe buýt để phục vụ hành khách chuyển từ xe máy sang phương tiện công cộng.

Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau khi lệnh cấm thử nghiệm được thực thi, trưởng Phòng cảnh sát giao thông thủ đô Jakarta Restu Mulya Budiyanto đã bị cách chức.

The Jakarta Globe dẫn lời cảnh sát trưởng quốc gia Sutarman nói xem ra ông Restu không phải là người có thể giải quyết các vấn đề giao thông ở thủ đô. Ông Sutarman nhấn mạnh việc cách chức ông Restu không liên quan đến các vụ bê bối tham nhũng gần đây dính líu đến một loạt quan chức cảnh sát cấp cao.

Hiện chưa có thông tin về việc lệnh cấm xe máy thử nghiệm có chấm dứt theo sau việc cách chức ông Restu hay không, nhưng chính quan chức cảnh sát này vẫn khẳng định việc thử nghiệm đã đem lại thành công.