Chúng ta nghe như thế nào?

Tai người gồm có 3 bộ phận chính :

- Tai ngoài gồm có: vành tai, ống tai và mặt ngoài màng nhĩ.

- Tai giữa gồm có: mặt trong màng nhĩ, chuỗi xương con nằm trong hòm nhĩ và đầu cuối của vòi nhĩ.

- Tai trong  gồm có ốc tai, tiền đình.

Âm thanh được vành tai hứng lấy đưa vào ống tai đập vào màng nhĩ làm cho màng nhĩ rung động. Khi màng nhĩ rung động, chuỗi xương con có 1 đầu gắn vào nó cũng rung động theo. Khi chuỗi xương con rung động sẽ làm đế xương bàn đạp chuyển động ra vào. Chuyển động này làm cho nước nội dịch trong ốc tai chuyển động theo. Nước nội dịch chuyển động khiến lông của các tế bào nghe nằm trong ốc tai chuyển động, làm thay đổi điện thế của tế bào này. Sự thay đổi điện thế này tạo ra kích thích rồi truyền qua dây thần kinh thính giác đến vỏ não thính giác. Tại đây não sẽ phân tích và cho ta biết đó là âm gì.

Vì sao có nhiều người cao tuổi bị suy giảm thính lực?

Khi tuổi trên 50, da ống tai ngoài dần bị teo, mất nước. Ngoài ra, ống tai ngoài còn bị ứ đọng ráy tai tạo thành nút ráy. Trong khi đó màng nhĩ dày đục, mất bóng, xuất hiện các mảng xơ nhĩ. Chuỗi xương con nằm trong tai giữa thì bị xốp và có hiện tượng can-xi hoá các khớp xương làm cho việc dẫn truyền âm thanh bị giảm. Quá trình lão hoá còn làm tổn thương các tế bào nghe tại tai trong ngày càng nặng lên theo tuổi. Thêm vào đó, dây thần kinh thính giác và các mạch máu nuôi dưỡng cũng bị thoái hoá kết hợp với sự đặc dần của các ống xương mà nó đi qua làm cho chúng bị kẹp lại. Hậu quả là quá trình suy giảm thính lực ngày một nhanh chóng. Sự suy giảm thính lực do quá trình lão hóa ở người cao tuổi còn gọi là lão thính.

Làm sao phát hiện sớm suy giảm thính lực?

Hiện tượng giảm thính lực thường xảy ra rất chậm, không đi kèm theo triệu chứng như các bệnh khác. Nếu tai gặp phải những vấn đề sau đây, người cao tuổi nên đi kiểm tra thính giác:

- Có thể nghe ở những nơi yên tĩnh hoặc chỉ có hai người, khó nghe ở nơi đông người.

- Hoàn toàn không nghe được gì hoặc chỉ nghe loáng thoáng từng câu, từng chữ đứt quãng trong trường hợp ở những nơi như sân khấu, nhà hát, chỗ họp đông người.

- Khó khăn khi nghe âm thanh phát ra từ ti vi hoặc điện thoại trong khi đối với những người khác lại là quá to.

- Khó khăn để hiểu những đối thoại của gia đình và bạn bè mỗi khi họp mặt.

- Thường xuyên yêu cầu người khác lặp đi lặp lại câu nói họ vừa nói.

- Luôn phải ghé đầu về phía người nói để lắng nghe.

- Không thể nghe rõ ràng phát âm hoặc những lời nói cuối câu của người đối diện.

Làm chậm quá trình suy giảm thính lực bằng cách nào?

Nhiều chuyên gia bỏ nhiều năm nghiên cứu về người cao tuổi cho rằng: ngoài nguyên nhân sinh lý ra, hiện tượng điếc ở người cao tuổi còn có liên quan đến việc ăn uống không hợp lý. 

Vì vậy nếu biết sớm và chú ý điều chỉnh ăn uống thì có thể đề phòng được. Những loại thức ăn tốt cho thính lực bao gồm:

- Chất kẽm: Kẽm (Zn) vô cùng quan trọng đối với thính lực. Hàm lượng kẽm ở ốc tai cao hơn hẳn so với các bộ phận khác trong cơ thể. Ngoài 60 tuổi hàm lượng kẽm giảm rõ rệt, làm cho hoạt động chức năng của ốc tai bị suy yếu. Bởi vậy, khi sang tuổi trung niên nên ăn cá, đậu nành, rau cải, cà rốt, các loại hải sản vì đây là những loại thực phẩm chứa nhiều kẽm.

- Chất sắt: Sắt có tác dụng làm giãn mạch máu, làm mềm các tế bào hồng cầu, giúp tai được cung cấp đủ máu, từ đó làm chậm lại tình trạng giảm thính lực. Ngay từ tuổi trung niên đã nên ăn thêm các thức ăn giàu chất sắt như: mộc nhĩ đen, gan động vật, thịt nạc, rau cần, rau chân vịt…

- Vitamin D: Vitamin D cũng ảnh hưởng đến thính lực của người cao tuổi. Các loại nấm và mộc nhĩ trắng (ngân nhĩ) đều chứa vitamin D2. Gan cá biển có hàm lượng vitamin D3 cao nhất. Gan gia cầm, gia súc và trứng cũng chứa vitamin D3. Trong các mô da và mỡ người có chứa chất dehydrocholesterol, sau khi được chiếu bởi tia cực tím trong ánh nắng mặt trời nó có thể hình thành vitamin D3. Bởi vậy, người cao tuổi cũng cần thường xuyên ra nắng.

Phương pháp nào có thể cải thiện sức nghe của người cao tuổi?

Đối với người cao tuổi bị suy giảm thính lực, máy nghe là biện pháp tốt nhất để cải thiện sức nghe. Làm sao để chọn được máy trợ thính phù hợp?

Có 4 bước để chọn được máy trợ thính phù hợp:

1. Trước tiên đến bác sĩ tai mũi họng để chẩn đoán xem có đúng bị lão thính không vì có nhiều nguyên nhân gây giảm thính lực khác cần điều trị như viêm tai giữa, viêm tai xương chũm, u dây thần kinh thính giác… Ngoài ra nếu có ráy tai, bác sĩ sẽ lấy sạch trước khi chỉ định đi kiểm tra thính lực.

2. Kiểm tra thính lực tại các cơ sở có đủ máy kiểm tra thính lực hiện đại. 

3. Sau khi có chỉ định máy nghe, nên lựa chọn các hãng máy nổi tiếng, đảm bảo chất lượng để mua máy. Sau khi mua máy nghe, để có chất lượng nghe tốt thường phải đi chỉnh máy sau đó 3-4 lần. Máy sử dụng và bảo quản nên tuân thủ những điều được hướng dẫn trong sách hướng dẫn sử dụng và định kỳ đi làm vệ sinh cũng như bảo trì máy.