Phóng to

Tuổi trẻ vị thành niên hồn nhiên và trong sáng cần có sự định hướng đúng đắn về tính dục

Ngày nay, những con số thông kê về đời sống tính dục ở phương Tây dễ làm cho những ai quan tâm đến thời sự cũng phải giật mình. Người ta tính rằng ở Mỹ, hàng năm, cứ trong 18 cô gái vị thành niên thì có một cô mang thai ngoài hôn nhân và cứ 5 người Mỹ thì có một người mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Riêng về bệnh AIDS, ngay ở Mỹ, một nước ít bị căn bệnh này đe dọa mà cũng đã có tỉ lệ 1/250 người bị nhiễm HIV/AIDS. Trong số bệnh nhân AIDS, cứ 5 người thì có một người ở tuổi vị thành niên. Những dữ liệu đó cho thấy vấn đề tính dục ở tuổi vị thành niên vô cùng quan trọng, bên cạnh những nỗ lực của nhà trường và xã hội, đòi hỏi các bậc cha mẹ phải tỉnh táo và sáng suốt để giúp con cái vượt qua những bất trắc cuộc sống.

Stewart Sallo không thể quên những ngày anh mới 10 tuổi, có lần anh và bố ngồi cạnh nhau trong một buổi chiều tà và lần đầu tiên bố anh nói chuyện tính dục cho anh nghe. Điều tạo ấn tượng mạnh nhất là bố mẹ anh đã làm thế nào để anh có mặt trên đời này. Ngày nọ, Sallo gọi điện thoại cho đứa bạn cùng tuổi tên Mark Mekler, kể cho nó những gì anh nghe từ người bố: ”Mày không biết đâu, để sinh ra mày, bố mày và mẹ mày phải làm như thế này…như thế này…này!”. Mekler hét to trong máy, tỏ ý không tin được những chuyện “khủng khiếp” như vậy.

Khoảng 5 năm sau, vào ngày đầu tiên ngồi trong lớp nghe giảng môn hình học lớp 10, Sallo bất ngờ chú ý đến một nữ sinh ngồi cách anh không xa. Cô bé rất dễ thương, có mái tóc đen óng ả, mặc một chiếc váy ngắn và qua tia nhìn, cũng có vẻ thiện cảm với Sallo. Mấy tháng sau, qua một vài tình huống và một vài câu cật vấn thông thường, bố mẹ nhận biết cậu con trai 15 tuổi của mình đã quan hệ tình dục.

Phản ứng đầu tiên của họ là bắt anh ngồi xuống để tuyên bố rằng quan hệ tình dục vào tuổi vị thành niên là “đùa với lửa” và lệnh cho anh không bao giờ được gặp riêng cô bé đó nữa. Chỉ có những nhận xét lạnh lùng và sự cấm đoán nghiêm ngặt. Không thấy nói đến phòng tránh thai, các bệnh lây qua đường tình dục, những cảm xúc của một tình yêu ban đầu. Cách giáo dục đó về sau Sallo gọi là “giáo dục giới tính dựa trên sự tiết dục” (abstinence-only sex education).

Như một điều có thể đoán được dễ dàng, ngoài mặt hứa sẽ vâng lời, nhưng trong thâm tâm, Sallo chẳng bao giờ có thể nghĩ đến việc đoạn tuyệt với mối tình thơ mộng của mình. Thế là hàng đêm Sallo lén ra khỏi nhà vào lúc khuya khoắt, trở về nhà trước khi trời rạng sáng; ban ngày thì Sallo đẻ ra hàng vạn lý do để ra khỏi nhà vào những ngày nghỉ học, nào là đến thư viện, nào là đi thăm thầy cô. Một số bè bạn của Sallo trở thành những kẻ đồng mưu che giấu những hành vi dối gạt của anh.

Về sau, anh gọi đó là “giáo dục giới tính dựa trên lời nói dối” (lie-only sex education). 35 năm sau, bỗng nhiên vào một ngày đẹp trời nọ, Sallo nhớ ra rằng cô con gái của anh đang ở vào cái tuổi của anh khi bắt đầu ngồi vào lớp học môn hình học. Có nghĩa là anh phải dành cho cô bé một phương thức giáo dục giới tính phù hợp, bằng kinh nghiệm của một thiếu niên khi xưa lẫn kinh nghiệm của một bậc cha mẹ bây giờ.

Ở tuổi vị thành niên, con gái anh đang lửng lơ đâu đó giữa thuở ấu thơ với giai đoạn trưởng thành. Trong những năm tháng có tính quyết định này, chính cô bé tự phát triển và khẳng định tính cách của nó. Với tư cách là bố mẹ, Sallo có trách nhiệm tạo cho con cái sự tự do cần thiết để bắt đầu tự quyết định cho cuộc sống, với sự hướng dẫn của anh nhằm đạt đến sự an toàn. Đấy là một tình huống tế nhị cho cả bố lẫn con, đòi hỏi sự động não, sự nhạy cảm và sự tôn trọng lẫn nhau.

Nhiều bậc cha mẹ thường giáo dục con cái bằng cách buộc chúng không được làm điều nọ, điều kia, mà không có sự giải thích thỏa đáng (chính sách giáo dục giới tính bằng sự tiết dục toàn diện chẳng hạn). Họ tin rằng đề cập đến sex sẽ làm cho chúng tò mò và tìm cách thử nghiệm. Một số khác lại chọn thái độ im lặng và để mặc cho con cái tìm hiểu những vấn đề giới tính ở nhà trường hoặc qua các phương tiện truyền thông.

Để chọn cho mình một lối ứng xử có hiệu quả trong việc giáo dục giới tính cô con gái vị thành niên, Sallo thường tìm những cơ hội thích hợp để truyền đạt cho cô bé những ý niệm cần thiết cho tuổi vào đời. Anh đã nói với con như sau:” Con chưa là một người lớn, nhưng con cũng không là trẻ con nữa. Con đang là một dạng tập sự làm người lớn và bố là người cố vấn cho con.

Công việc của bố là chăm sóc con, nhưng con phải bắt đầu có những quyết định cho riêng mình, nhất là đối với một số vấn đề như sex và ma túy chẳng hạn. Bố giúp con chọn lựa những quyết định tối ưu và mong con sẽ trao đổi với bố những gì con đang đối mặt trong cuộc sống. Bố sẽ nói với con những gì bố học được và làm hết sức mình để giúp con đi suốt giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thơ ấu đến tuổi thành niên. Tuy nhiên, con cần phải có trách nhiệm trước những chọn lựa của mình và trước hệ quả của những chọn lựa đó.

Cần phải hiểu rằng con có thể nói với bố mẹ mọi vấn đề và bố có thể làm những việc tốt nhất có thể được, không phải để phê phán hay chỉ trích con, mà là sẵn sàng ở bên con mỗi khi con phạm sai lầm hay cần giúp đỡ. Điều trước tiên mà bố mong con sẽ hiểu, đó là bố tôn trọng con và yêu thương con hơn yêu cả cuộc đời này. Bố tin ở con và biết chắc rằng cả hai bố con mình sẽ tạo được cho con một tuổi vị thành niên an toàn, khỏe khoắn và lành mạnh…”.

Để giúp các bậc cha mẹ thành công trong một công việc không dễ dàng là nói chuyện tính dục với con gái vị thành niên, các nhà tâm lý giáo duc lưu ý:

- Một số kinh nghiệm về tình dục đầu tiên thường phát sinh dưới tác động của rượu. Bạn nên giáo dục con gái mình về mối nguy hiểm này.

- Con bạn cũng như những bạn trẻ vị thành niên khác cần được cảnh giác về nguy cơ mang thai và nhiễm những căn bệnh qua đường tình dục. Cần nói chuyện với con gái về sự ngừa thai và tình dục an toàn một thời gian dài trước khi chúng có khả năng sinh hoạt tình dục. Trẻ vị thành niên thường có nguy cơ cao nhiễm bệnh lây qua đường tình dục, ngay cả khi trải qua duy nhất một lần sinh hoạt tình dục không an toàn.

Theo tập quán, thường trong những vấn đề tế nhị về tình dục, người mẹ tiếp xúc với con gái, người bố tiếp xúc với con trai. Ngày nay, đời sống gia đình và xã hội cởi mở hơn, mối quan hệ trên có thể diễn ra ngược lại, như trường hợp bố con Sallo vừa kể trên.

- Cũng cần cho con bạn biết cháu có thể nói chuyện với ai về tình dục an toàn trong trường hợp cháu không muốn nói điều đó với bạn. Những người đó có thể là ông bà nội, ngoại, cô dì, bác sĩ gia đình hay một tổ chức dịch vụ như trung tâm tư vấn, hội kế hoạch hóa gia đình…

- Bạn nên cho con gái biết rõ tuổi thích hợp có thể sinh hoạt tình dục là bao nhiêu và ở tuổi đó, con cái có thể sử dụng thuốc ngừa thai mà không cần phải có sự thỏa thuận của bố mẹ. Nếu chúng tìm đến bác sĩ gia đình nhờ tư vấn thì những gì chúng tin tưởng cần được tôn trọng.

- Đừng bao giờ dùng lời răn đe với con gái vị thành niên khi nói chuyện về tình dục với chúng. Vì như thế sẽ dễ khiến chúng trở nên “nổi loạn” hoặc lẩn tránh bạn. Nếu con bạn tỏ ra không quan tâm lắm đến những điều bạn đã nói với chúng, đừng thúc ép chúng. Có thể thời điểm đó chưa thuận tiện cho những câu chuyện như vậy. Hãy để cho chúng hiểu rằng bạn luôn sẵn sàng đáp ứng những câu hỏi liên quan đến đề tài bạn muốn bàn với chúng.

- Hãy tỏ ra hiểu biết đối với chúng. Nếu tình cờ nghe con mình nói về tình dục (với ai đó, như bạn bè chẳng hạn), bạn có thể tìm cho chúng những sách báo có liên quan đến vấn đề chúng muốn biết, với nội dung phù hợp với lứa tuổi của chúng. Nói cho chúng biết rằng bạn vui vẻ khi được bàn với chúng tất cả những gì chúng quan tâm, nhưng đừng buộc chúng phải lắng nghe màn độc thoại của bạn.

Có thể bạn sẽ là người sau cùng chúng muốn tìm hiểu về tính dục, nhưng không sao cả, miễn là chúng có được thông tin chính xác về những điều chúng quan tâm. Nếu không biết rõ lắm về điều này, bạn có thể tiếp xúc với những bậc cha mẹ khác, với trường học, để biết ở đâu có những lớp học tốt về giáo dục giới tính. Về phần mình, nếu chưa đủ tự tin về kiến thức giáo dục giới tính, bạn nên tìm đến thư viện để bổ sung hay cập nhật kiến thức cho mình.

Muốn nói chuyện tính dục một cách hiệu quả với con gái vị thành niên, điều trước tiên là bạn phải có đủ tự tin. Những chi tiết trên phù hợp với giáo dục giới tính cho con gái vị thành niên ở xã hội phương Tây. Ở phương Đông, có thể thay đổi phần nào cho phù hợp với đặc thù của mỗi xã hội, khi mà sự hiểu biết về tính dục còn có nhiều cách biệt ở mỗi nước. Song những gì mà các nhà tâm lý và giáo dục đề cập ở trên đều cần được các bậc cha mẹ lưu ý.