Phóng to

Du học sinh VN tại Nhật Bản

Với mục đích tự đánh giá trên tinh thần xây dựng để biết “chúng ta đang ở đâu so với thế giới”, du học sinh VN - những người được trực tiếp tiếp xúc với đông đảo bạn bè quốc tế, biết đến các nền văn hóa, văn minh của nhiều nước trên thế giới, đã đưa ra những ý kiến về giới mình.

Thông minh đơn lẻ

Phần lớn khi được hỏi ý kiến, các du học sinh VN đều thừa nhận, sinh viên VN rất chăm chỉ và thông minh. Bằng chứng là đã có nhiều sinh viên VN giành được những học bổng giá trị hay giải thưởng lớn trên nhiều lĩnh vực.

Đồng thuận với nhận xét trên, Nguyễn Huy Dũng, sinh viên chuyên ngành CNTT, Đại học Công nghệ Nanyang Singapore, người được nhận nhiều giải thưởng về các công trình liên quan đến CNTT trong và ngoài nước bày tỏ:

- Theo quan sát của tôi ở Đại học Công nghê Nanyang Singapore, sinh viên VN chăm chỉ không kém sinh viên đến từ các nước Trung Quốc, Malaysia, Indonesia... Nhiều sinh viên VN tại đây có thành tích học tập xuất sắc, đạt các danh hiệu lớn của trường cũng như khu vực. Thế nhưng, kết quả học tập nói chung của sinh viên ta lại thua xa so với sinh viên các nước này.

Đó mới chỉ là so sánh với các nước trong khu vực, chứ chưa “so bì” với các nước phát triển. Nó cho thấy, sự thông minh của sinh viên VN chỉ mang tính... đơn lẻ.

Còn Trần Thị Hương, thạc sĩ ngành ăng ten và truyền sóng, Đại học Công nghệ Tokyo, Nhật Bản - người được nhận giải thưởng luận văn xuất sắc nhất tại hội nghị quốc tế về ăng ten và truyền sóng (ISAP) tổ chức tại Hàn Quốc năm 2005 nhận định:

- Những du học sinh được nhận học bổng du học thường là sinh viên ưu tú, xuất sắc. Họ được tuyển chọn kĩ nên phần lớn có thành tích học tập rất tốt. Tuy nhiên, đáng tiếc không phải du học sinh VN nào cũng xuất sắc...

Tại Đại học Công nghệ Tokyo, Nhật Bản, sinh viên VN thua ở khả năng tư duy sáng tạo. Không ít người VN phải mất tới 4 năm mới bảo vệ được luận văn Tiến sĩ trong khi thông thường chỉ mất 3 năm.

Yếu ngoại ngữ, thiếu kỹ năng làm việc nhóm...

Trong số những điểm yếu của du học sinh được “người trong cuộc” chỉ ra, Trương Minh Huy Vũ (Đại học Siegen, Đức) lại nhấn mạnh đến khả năng ngoại ngữ và kỹ năng làm việc nhóm.

- So với sinh viên các nước, khả năng ngoại ngữ của du học sinh VN kém, trong khi đó lại thường ngại giao tiếp. Điều đó giải thích tại sao sinh viên VN khi sang Đức du học mất rất nhiều thời gian để “làm quen” với ngoại ngữ quốc tế, cũng như ngôn ngữ bản địa.

Một hạn chế khác của sinh viên VN là thường bị động khi làm việc nhóm, dẫn đến làm giảm hiệu quả công việc. Không giống ở VN, học ở Đức (và ở nhiều nước khác), sinh viên thường được chia ra làm các nhóm nhỏ để làm bài tập. Kết quả thực tế cho thấy, sinh viên VN thường lúng túng khi làm việc trong môi trường cần sự phối hợp cao.

Nguyên nhân là do thiếu kỹ năng và không lập được kế hoạch lâu dài cho công việc. Chúng ta đã quen với tư duy “thấy cây không thấy rừng” nên khi lập kế hoạch lâu dài mang tính khoa học thường bị “vướng”.

Theo tôi, đây là hậu quả của quá trình học tập một chiều (thầy đọc, trò chép). Không được tạo thói quen phản biện trong học tập nên việc du học sinh VN thường chạy theo số đông mà đánh mất ý kiến tự chủ của mình là không quá khó hiểu.

- Trần Thị Hương: So với sinh viên Nhật Bản, khả năng làm việc tập thể, ý thức chấp hành kỷ luật của sinh viên VN rất kém. Nói chung, khả năng hoà đồng và hoà đồng vào tổ chức của sinh viên ta chưa tốt.

Có thể các bạn tự cho mình thong minh hơn người nên không chịu làm theo khuôn mẫu mà cứ tùy thích làm theo ý mình. Từ hạn chế trong kỷ luật và khả năng ngoại ngữ, giao tiếp, chúng ta bị thua thiệt về kỹ năng quản lý, khả năng lãnh đạo...

- Bác sĩ Nguyễn Đình Nguyên, người có thâm niên trên chục năm sinh sống và làm việc tại Sydney (Australia) cho rằng: Du học sinh VN , cũng như người VN nói chung thiếu sáng tạo. Chúng ta thường quen bắt chước hơn là tự vận động trí óc để sáng tạo ra cái mới.

Đã vậy, chúng ta lại thiếu tính chính xác trong lập kế hoạch. Ví dụ, để nấu món ăn, “người Tây” mô tả rõ nguyên liệu từ đơn vị giọt, đến thìa càphê, đến gam đường. Trong khi đó, người VN quen với sự ước lượng: “một chút mì chính, một ít đường...”.

Rõ ràng, so với ta họ cần sự lượng hoá cụ thể, điều đó chi phối họ phải đưa ra những cụ thể, chi tiết cho một kế hoạch dài hơi.

Chúng ta chưa có giải Nobel

- Trần Thị Hương: Theo tôi biết, nếu tính trên đầu người, VN là nước không ít tiến sĩ, thạc sĩ. Thế nhưng, hầu hết là bằng cấp không đi đôi với thực lực. Chỉ cần so với ngay các nước trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Singapore..., chúng ta hầu như chưa có phát minh, sáng chế và những báo cáo khoa học gây tiếng vang lớn.

- Nguyễn Huy Dũng: Chúng ta vẫn tự hào là người VN thông minh nhưng cho đến bây giờ, chúng ta chưa có một giải Nobel nào. Về kỹ thuật, công nghệ của VN chưa có ngành nào lọt vào nhóm đi đầu. Về văn hóa, xã hội, số nhà văn, nhà thơ có tác phẩm được ưa chuộng rộng rãi trên toàn thế giới như Truyện Kiều chỉ có thể đếm trên đầu ngón tay...

Những thực tế trên cho thấy, chúng ta còn thua kém xa các nước phát triển. Chúng ta đang thua, đang tụt hậu trong cuộc đua hội nhập. Nó cũng nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay rằng, sẽ không thể yên phận mãi với những bài học “rừng vàng, biển bạc, đất phì nhiêu”.

- Trương Minh Huy Vũ: Cái thiếu của người VN không phải là sự thông minh, không phải là tính chịu thương chịu khó, mà là thiếu phương pháp khoa học. Không có phương pháp để giải quyết, chúng ta thường vay mượn chỗ này một ít chỗ kia một tí. Sự chắp vá dĩ nhiên không thể mang lại hiệu quả.