Phóng to

Y Linh đang làm việc ở nhà

TT - Một công ty nước ngoài chuyên về tư vấn đầu tư không có trụ sở ở VN muốn thuê sinh viên làm nghiên cứu thị trường cho họ. Công việc theo dạng freelance (tạm dịch: làm việc bán thời gian tự do). Mọi liên hệ đều qua báo cáo gửi qua mạng cho công ty. Đã có những SV VN tiếp cận với hình thức làm việc mới mẻ này.

“Tư cách pháp nhân” của SV

Tháng 7-2002, Công ty nghiên cứu thị trường Asia Base (A/S) của Đan Mạch đã gặp gỡ một số SV sinh hoạt trong nhóm tài năng trẻ của Công ty FPT. Ngay sau đó, A/S đã ký hợp đồng thời hạn một năm với các bạn Lê Đình Lĩnh Nam (SV khoa công nghệ thông tin ĐH Bách khoa TP.HCM) và Kim Ngọc Minh (SV ĐH Ngoại thương Hà Nội). Tùy theo những dự án cụ thể mà các bạn được giao công việc tìm hiểu thị trường, cơ hội đầu tư...

Cũng qua tìm hiểu, A/S mời SV Dương Nguyễn Y Linh (ĐH Luật TP.HCM) cộng tác từ tháng 12-2002. Y Linh làm việc thiên về mảng pháp lý liên quan đến thủ tục đầu tư, thành lập văn phòng đại diện, chính sách về nguồn nhân lực... cho các công ty nước ngoài muốn vào VN kinh doanh.

Tháng 2-2003 Y Linh ký hợp đồng, cùng với Lĩnh Nam và Ngọc Minh tạo thành thế “chân vạc” để làm việc cho A/S: người thông thạo về luật, người giỏi về kỹ thuật và người hiểu biết về thương mại.

Công việc của họ là thu thập thông tin. Để giữ bí mật làm ăn, nhiều khi ngay cả người thực hiện cũng không biết mình đang thu thập thông tin cho dự án nào. Nhưng đang là SV, họ lấy đâu ra “tư cách pháp nhân” để đi liên hệ?

Tất nhiên mỗi người đều có giấy chứng nhận do Công ty A/S cấp, nhưng ít khi phải dùng đến mà chủ yếu dựa vào năng lực cá nhân của từng người. Chẳng hạn khi công ty yêu cầu liệt kê 10 công ty hàng đầu trong nước về một lĩnh vực nào đó, Lĩnh Nam thực hiện bằng cách hỏi những người quen biết, rồi thông qua các trang vàng để tìm số điện thoại liên hệ phỏng vấn, trực tiếp đến Sở Kế hoạch - đầu tư...

Y Linh đã làm cho bốn dự án kể từ khi ký hợp đồng. Công ty đã từng yêu cầu Lĩnh Nam cung cấp thông tin về thị trường nhà kính trồng hoa ở VN. Ở TP.HCM không có, phải tìm tại Đà Lạt. Lúc đầu Nam cứ nghĩ có rất nhiều nhà kính ở đây, nào ngờ qua tìm hiểu từ bạn bè đến người quen, hỏi chuyện từ nhà vườn đến nhà quản lý, đóng vai từ SV đến... chuyên viên, mới phát hiện là thị trường quá nhỏ. Không kiếm đủ thì làm sao viết báo cáo? Vậy thì hãy báo cáo sự thật để công ty nào đó đang ôm mộng đầu tư nhà kính sẽ dừng lại đúng lúc.

Cơ hội để được thử sức

Thu nhập của các bạn là 2 USD/giờ. Ngoài ra hằng tháng đều có một khoản “cứng” nhất định. Cả Y Linh và Lĩnh Nam đều cho rằng thu nhập không cao nhưng đây là một công việc thú vị, phù hợp với SV và học hỏi được nhiều thứ. Các bạn vừa trải qua một khóa huấn luyện một tuần ở Tô Châu, Trung Quốc do công ty tổ chức, tập trung cho những kỹ năng nghiên cứu, phân tích dự án, tổ chức thời gian, kỹ năng phỏng vấn, viết báo cáo, tác phong làm việc chuyên nghiệp...

Ở Trung Quốc, A/S cũng thiết lập một mạng lưới những người làm việc freelance ở các tỉnh thành phía đông, nơi luôn tấp nập các nhà đầu tư nước ngoài vào tìm kiếm cơ hội làm ăn. Có khoảng 70 SV đóng chốt ở khắp nơi, cũng làm việc như Linh, Minh và Nam, chỉ có điều thu nhập được trả thấp hơn một chút so với SV VN.

Khả năng làm việc độc lập, chủ động trong mọi tình huống, đó là những điều các bạn có được qua trải nghiệm thực tế. Lĩnh Nam nói bạn tuy đang học về công nghệ thông tin và sẽ làm việc trong lĩnh vực này sau khi tốt nghiệp, nhưng qua A/S mới thấy rằng SV nên tiếp xúc nhiều người, nhiều lĩnh vực chứ không chỉ chăm bẳm chuyên ngành riêng của mình. Điều này cũng giúp tránh được “cố tật” của một số SV là thích nhờ vào những mối quen thân sẵn có là gia đình, họ hàng, bạn bè mà không lo tạo lập quan hệ xã hội ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Cách tổ chức mạng lưới làm việc qua mạng như của A/S là rất mới ở VN. Và việc các bạn trẻ mới 21, 22 tuổi như Nam, Linh, Minh chọn thử sức trong lĩnh vực này cho thấy khả năng và sự nhìn xa trông rộng của họ. Một công việc phù hợp khi mà họ có thể vừa học tốt vừa đi làm thêm cho những công ty khác nữa. Còn A/S có thể thu lợi khi chỉ bỏ ra một chi phí nhỏ mà tận dụng được lợi thế của những SV làm việc freelance. Nói cả hai bên cùng có lợi là như thế.