Trong lĩnh vực kinh tế, điển hình là vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm đang xử phúc thẩm phải gần Tết Đinh Dậu mới kết thúc.

Ở vụ án Phạm Công Danh, nổi lên vấn đề lớn đó là trả lãi vượt trần quy định dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Nhiều năm trước, do lạm phát cao, để ngăn cuộc chạy đua lãi suất, tạo thêm gánh nặng cho người đi vay, Ngân hàng Nhà nước đã quy định trần lãi suất tiền gửi.

Thay vì chấp hành, một số nơi đã trả thêm vượt trần lãi suất. Một ngân hàng sai nhưng không bị xử nghiêm, ngân hàng khác làm theo. Người gửi tiền cũng mặc cả lãi suất trả thêm với ngân hàng. Hậu quả là mọi ghi chép sổ sách đều bị méo mó, không trung thực, vay mượn lòng vòng, lời giả lỗ thật... Không chỉ vụ Phạm Công Danh, những vụ đình đám như “bầu” Kiên, Huỳnh Thị Huyền Như... với tổn thất cả chục ngàn tỉ đồng đều có nguyên nhân xem việc vi phạm trần lãi suất là bình thường.

Ở thời điểm đó, báo chí phản ánh, nếu cơ quan chức năng kiên quyết chấn chỉnh sai phạm ngay từ trứng nước, không để điều bất thường thành bình thường thì ngày nay xã hội đâu phải gánh chịu hậu quả tổn thất ngàn tỉ, nhiều người rơi vào vòng lao lý, doanh nghiệp khó khăn...

Câu chuyện bất thường thành bình thường và gây hậu quả cũng phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác như xây dựng, quản lý đô thị. Với biết bao đánh đổi, tốn kém mới có dòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè sạch đẹp, với đường Trường Sa, Hoàng Sa thông thoáng. Nhưng khi dọc hai con đường này bị bao chiếm để buôn bán, chẳng ai xử lý, nay nhiều người đã đầu tư lớn để mở rộng kinh doanh, phần lớn vỉa hè bị biến thành của riêng và chuyện sai phạm đã trở thành bình thường.

Tương tự, trong vụ Mường Thanh, nếu sai phạm đầu tiên bị xử nghiêm khắc, có lẽ danh sách những công trình xây không phép, sai phép của doanh nghiệp này không dài ra như thách thức pháp luật. Hay cũng chỉ vì không nghiêm, cứ để nạn xây sai phép, trái phép tràn lan nên bộ mặt đô thị nhiều nơi nhếch nhác. Tệ nhất là đã hình thành suy nghĩ cứ xây càn, xây bừa rồi chấp nhận phạt để tồn tại...

Cái giá khi để điều bất thường thành bình thường là quá lớn, không chỉ thiệt hại về kinh tế mà còn ăn vào nếp nghĩ, hình thành thói quen xem thường pháp luật của một bộ phận người dân, doanh nghiệp. Họ luôn nghĩ cách lách luật, đứng trên pháp luật, thay vì chấp hành. Mà xã hội khó phát triển nếu pháp luật không được tuân thủ.

Các cơ quan chức năng có đủ cách thanh minh khi để sai phạm tồn tại nhưng trong nhiều trường hợp vẫn là do người thực thi công vụ chưa làm tròn trách nhiệm của mình. Nếu cứ kéo dài tình trạng trách nhiệm nửa vời này thì sai phạm trong các lĩnh vực còn xảy ra, làm trì trệ đà phát triển của xã hội.

Phải chấn chỉnh tình trạng này, chỉ có người đứng đầu các lĩnh vực, địa phương kiên quyết, thể hiện trách nhiệm của mình, chấm dứt tình trạng để sai phạm bất thường trở thành bình thường thì mới hi vọng sau một năm nữa tờ sớ về những tồn tại, sai phạm do buông lỏng quản lý mới được rút ngắn lại.