04/04/2010 00:05 GMT+7

Câu chuyện thời gian - Kỳ 3: Cổ xưa trong... hiện đại

PHI VÂN
PHI VÂN

TT - Nói đến người Thổ Nhĩ Kỳ, hình ảnh còn đọng lại trong tôi từ những năm làm ngành khách sạn là khách hàng Thổ Nhĩ Kỳ đàn ông luôn luôn để ria mép và đàn bà luôn trùm khăn che mặt. Đáng nhớ nhất có lẽ là đôi mắt đậm màu thần thoại.

Vẫn những đôi mắt đó khi tôi bắt đầu hành trình với Thổ Nhĩ Kỳ từ sân bay Ataturk, nhưng số lượng ria mép và khăn trùm đầu không còn là con số đáng ngạc nhiên.

VItNEStd.jpgPhóng to
Trên đoạn đường nối từ châu Á sang châu Âu của Thổ Nhĩ Kỳ, người đàn ông này tranh thủ bán những quả chuối đặc sản - Ảnh: Phi Vân

Kỳ 1: UAE - thời gian là tương laiKỳ 2:Nơi thời gian ngưng lại

Trung Đông giữa châu Âu

Nằm tại giao lộ của các lục địa châu Á, châu Âu và Bắc Phi, được nhắc đến như “Vùng đất của thế giới cổ xưa” do chiều dài lịch sử, thời đại của Ottoman với 650 năm thống trị và chính sách bang giao rộng rãi với các lục địa đông tây đã tạo nên một Thổ Nhĩ Kỳ hậu Ottoman với văn hóa kết hợp đặc thù đông tây - thể hiện rõ nhất qua kiến trúc. Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ được thành lập chính thức năm 1923 và 77 năm sau, thành phố Istanbul vừa được cộng đồng châu Âu bình chọn làm thành phố văn hóa châu Âu năm 2010.

Công ty thăm dò thị trường cho ngay số liệu mới về vụ này: năm 1993 có 77% đàn ông Thổ để ria mép, nhưng đến năm 2005 tỉ lệ này chỉ còn lại 41%. Số thống kê cập nhật nhất thì chưa có nhưng có lẽ phải giảm xuống khoảng 30% theo quan sát. Đối với phụ nữ thì tốc độ thay đổi có chậm hơn. Nếu trước đây 90% phụ nữ trùm đầu và che mặt thì hiện tại tỉ lệ này chỉ 65%, trong đó chỉ 2% là che kín từ đầu đến chân.

Chắc chắn chủ nghĩa tự do cá nhân và nhận thức xã hội đang làm thay đổi bức tranh thị trường Thổ Nhĩ Kỳ!

Tôi được Esra, giám đốc marketing công ty đối tác, dẫn đi một vòng thành phố. Esra ở độ tuổi 26 mà đã trở thành giám đốc tiếp thị, cô tỏ ra rất tự tin và hiểu biết hơn nhiều giám đốc tiếp thị lớn tuổi tại nhiều thị trường khác. Esra luôn miệng nhắc nhở tôi phải dè chừng và đừng tin vào những gì người khác nói.

Hỏi tại sao, cô bảo giới trẻ Thổ Nhĩ Kỳ do những biến động về chính trị và kinh tế trong quá khứ nên lòng tin vào con người và chính phủ cực kỳ thấp.

Trong một cuộc thăm dò dư luận do Cộng đồng châu Âu tiến hành, có một câu hỏi như sau: “Trong quan hệ của bạn với những người xung quanh, bạn có nghĩ hầu hết mọi người đều đáng tin hay bạn cho rằng mình cần phải cẩn thận trong quan hệ với họ?”. Kết quả đáng kinh ngạc là chỉ có 4,6% giới trẻ Thổ Nhĩ Kỳ tỏ ra có sự tin tưởng trong quan hệ với mọi người xung quanh. Tuy nhiên, Esra cho biết cô và giới trẻ Thổ Nhĩ Kỳ tham gia tích cực các hoạt động nhằm đưa đất nước mình vào Cộng đồng châu Âu.

Họ nghĩ đây sẽ là một sự kiện làm thay đổi cục diện quốc gia và giúp họ có nhiều cơ hội hơn trong tương lai.

Chúng tôi dùng bữa trưa với bánh mì kẹp thịt nướng nổi tiếng của Thổ Nhĩ Kỳ mang tên doner kebab. Món này được người gốc Thổ mang đến nhiều nước với đặc trưng của những cửa hàng hoặc chiếc xe đẩy nhỏ, nướng thịt thơm lừng...

Quay lại với cuộc họp chuẩn bị cho kế hoạch phát triển thị trường năm 2011, Gurkan là giám đốc công ty truyền thông đối tác trao đổi với chúng tôi về thị trường tiêu dùng trẻ quan trọng nhất của kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ.

Với tổng dân số 76 triệu, khá giống Việt Nam, trong đó 46% dân số dưới 24 tuổi và 62% dưới 35 tuổi, Thổ Nhĩ Kỳ được nhắc đến như một thị trường đang nổi lên và đáng được quan tâm trên thế giới tương tự Ấn độ, Việt Nam. Tuy nhiên, Thổ lại là một nước đã phát triển với GDP đầu người đạt 12.000 USD, đứng thứ 17 trên thế giới (Việt Nam 2.900 USD, Ấn độ 3.100 USD). Điều này làm thị trường nước Thổ càng tăng phần hấp dẫn.

Chính thức là thành viên dự bị của Cộng đồng châu Âu năm 1968 và bắt đầu đàm phán các điều kiện trở thành thành viên chính thức của cộng đồng châu Âu từ năm 2005, Thổ Nhĩ Kỳ quảng bá đất nước bằng bề ngoài hiện đại và chất lượng của châu Âu, trong khi văn hóa bản địa và đặc tính của người dân lại vô cùng... Trung đông!

Cánh cửa hiện đại

Tôi đến nhà của Bilgehan, giám đốc công ty đối tác, dùng bữa tối. Theo giá trị truyền thống, người Thổ quan niệm: “Một người lạ trước cửa nhà là khách mời của thượng đế, do đó khách phải được chủ nhà đón nhận”. Vợ của Bilgehan không đi làm mà chỉ ở nhà chăm sóc gia đình.

Theo thống kê thì tỉ lệ phụ nữ làm việc chỉ chiếm 22% tại Thổ Nhĩ Kỳ. So với năm 1993 cuộc sống của phụ nữ Thổ ngày nay đã có nhiều thay đổi. Từ 25,2% phụ nữ xem chuyện bị chồng đánh là điều tự nhiên năm 1993, đến nay tỉ lệ này chỉ còn lại 6%, mặc dù tỉ lệ phụ nữ suy nghĩ rằng “đã là vợ thì phải vâng lời chồng” chỉ giảm nhẹ từ 67,7% xuống còn 50,2%.

Bữa tối đầm ấm và thức ăn thật tuyệt vời. Bàn ăn dọn ra la liệt các món đặc biệt của ẩm thực Thổ Nhĩ Kỳ như hamsili pilav - một loại cơm giống như cơm chiên cá mặn, miroloto - một loại bánh nướng có nhân, karniyarik, món cà tím nướng... “Trên thế giới có ba tinh hoa về văn hóa ẩm thực là Pháp, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ”, tôi chỉ thật sự hiểu ý nghĩa của câu nói này khi ngồi trên bàn ăn nhà Bilgehan!

Sau bữa ăn tối thật ấn tượng, tôi hẹn vài nhân viên văn phòng trẻ tuổi đi uống cà phê để thưởng thức cà phê truyền thống của người Thổ (Turkish coffee). Cà phê bột được nấu trong một nồi đồng cùng với đường và phục vụ trong ly sứ. Thoạt nhìn màu cà phê pha lẫn bột, nổi bọt lợn cợn giống... nước sình, tôi lấy hết can đảm hớp một miếng để chứng tỏ mình lịch sự. Thật bất ngờ, cà phê uống rất ngon!

Một nhân viên văn phòng đùa: “Nếu muốn lấy chồng Thổ Nhĩ Kỳ thì phải biết cách pha cà phê truyền thống đó. Chỉ cần nhìn cách pha chế, có thể đoán được người phụ nữ có khéo léo hay không”.

Câu chuyện thú vị xoay quanh văn hóa Thổ Nhĩ Kỳ đầy bất ngờ với những thông tin như 60% người dân Thổ Nhĩ Kỳ đánh răng hằng ngày, 40% còn lại khoảng một tuần một lần, trong đó 88% sử dụng bàn chải đánh răng và chỉ 53% trong số đó có bàn chải đánh răng cá nhân. Ngồi trong một quán cà phê hiện đại trên đoạn đường hào hoa rực rỡ của Istanbul về đêm mà tôi cứ ngỡ mình đang ngược dòng về quá khứ!

Thế giới cho rằng 10 năm nữa Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được chính thức gia nhập Cộng đồng châu Âu, vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tăng cao. Tôi tự hỏi 10 năm có phải là một chặng đường dài để Thổ Nhĩ Kỳ tìm kiếm hình hài của đất nước trong tương lai? Nếu 10 năm sau có dịp quay lại và mục kích một đất nước rất châu Âu, không biết tôi có tiếc và nhớ một Thổ Nhĩ Kỳ, nơi mà sự cổ xưa từng tồn tại mãnh liệt trên đường hóa mình thành hiện đại?

_____________________

Ở đó, nếu gói bột giặt hướng dẫn dùng hai muỗng, người ta sẽ dùng một muỗng, tất cả tằn tiện tích cóp cho mục đích chung của đất nước: trở thành thị trường quan trọng thứ ba trên thế giới! Ở đó, những người trẻ làm trong các tập đoàn đa quốc gia vẫn thấy hạnh phúc với cuộc hôn nhân do mẹ cha sắp đặt..

Kỳ tới: Cuộc chạy về ngày mai...

PHI VÂN
Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên