Chỉ cần nghe cái tên “xôi măng” cũng đã khiến người ta tò mò, bởi đa phần người dân đã nghe quen tên những món xôi truyền thống như: xôi lạc, xôi ngô, xôi đỗ đen, đỗ xanh, xôi xéo, xôi dừa…, món xôi măng quả thật không phải là món ăn phổ biến.

Không phổ biến là bởi muốn ăn món ăn này phải đến Kon Tum, không như những loại xôi khác hầu như vùng nào cũng có mặc dù cách chế biến thêm nếm gia vị có thể khác nhau đôi chút.

Người dân tại Kon Tum thường lựa chọn măng làm món ăn quen thuộc trong đời sống của họ, có lẽ là bởi vùng đất núi rừng này có nhiều măng và măng tại đây có hương vị thơm ngon đặc biệt.

Cũng như những món xôi khác, xôi măng được nấu từ gạo nếp rồi kết hợp với măng. Cách nấu xôi măng không phức tạp mà trái lại khá đơn giản.

 Măng tươi sau khi được đào trên rừng về lột bỏ vỏ ngoài, rửa sạch và thái miếng vừa ăn. Qua công đoạn sơ chế bằng cách luộc để làm mất mùi ngái, măng được đem xào với chút dầu ăn và gia vị để trở nên đậm đà hơn.

Gạo nếp chọn loại ngon đem ngâm trong nước muối loãng có pha thêm bột nghệ để lên màu khoảng 8 tiếng thì mang ra đồ chín.

Tuy công đoạn đơn giản như vậy, nhưng để có một món ăn thực sự đậm đà, đẹp mắt cũng còn tùy thuộc vào sự khéo léo của người nấu xôi. Chỉ cần ngâm gạo quá 1 chút, hoặc xào măng non lửa đi một chút là món ăn đã mất hẳn hương vị.

Muốn thưởng thức xôi măng phải đi từ sáng sớm, đi muộn 1 chút có khi đã hết hàng. Là món ăn dân dã, do đó những hàng bán xôi măng cũng rất bình dân, người bán hàng thường bày mẹt xôi lớn cùng với tập lá chuối tươi để gói xôi. Một bên màu vàng, một bên màu xanh nhìn rất đẹp mắt.

Nhưng không chỉ có xôi măng không, để tăng thêm phần hấp dẫn cho người thưởng thức, người bán hàng còn chuẩn bị cả những thức ăn đi kèm với xôi măng. Cũng giống như khi ăn xôi lạc người ta thường ăn với ruốc, vừng; để ăn cùng với xôi măng, người Kon Tum thích món cá kho. Tùy từng khẩu vị và nhu cầu, có người thích ăn xôi măng không, có người thích ăn kèm cá kho.

Vào những ngày mùng 1 đầu tháng hoặc ngày rằm, người bán hàng không phục vụ món cá kho mà thay thế bằng đậu phụ. Nếu như vị giòn giòn của măng quyện cùng vị dẻo của xôi, thì vị ngậy của cá kho thực sự vô cùng quyến rũ thực khách. Vị đậm đà và thanh mát của đậu phụ khi kết hợp với xôi măng cũng mang đến hương vị rất đặc biệt.

Nhiều năm nay, để thực đơn thêm phần đa dạng, phong phú phục vụ nhu cầu của người dân, các hàng xôi măng còn có thêm món cháo măng cũng vô cùng hấp dẫn. Buổi sáng tất bật, vội vã, trong khi các bậc phụ huynh chọn món xôi măng thì các em bé đi theo cha mẹ cũng có bát cháo nóng, đậm đà để làm quà sáng.

Với người dân bản địa, đây là món ăn quen thuộc thường ngày nhưng với khách du lịch, những người từ phương xa đến thì xôi măng là món ăn vô cùng lạ và rất hấp dẫn.

Với màu vàng đặc trưng, quyến rũ của xôi ngâm bột nghệ, chút vàng tươi của măng rừng, mùi thơm của gạo nếp, măng xào… tất cả hòa quyện lại tạo nên hương vị ẩm thực của vùng núi rừng Tây Nguyên.