Cảnh kẹt xe như thế này thường xuyên xảy ra trên phố Tây Sơn, Q.Đống Đa (Hà Nội) - Ảnh: QUANG THẾ

Thông tin trên được đề cập trong báo cáo về đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông cá nhân nhằm giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội” mà Sở GTVT Hà Nội cùng Viện Chiến lược và phát triển GTVT, Bộ GTVT đang xây dựng.

Cấm từ trong cấm ra

Cụ thể, giai đoạn 1 sẽ hạn chế xe máy hoạt động trong khu vực phố cổ các ngày thứ bảy, chủ nhật, ngày lễ, tết từ năm 2020. Năm 2021, dừng hoạt động đối với xe máy không đăng ký tại Hà Nội vào đường vành đai 1, vào khu vực nội ô từ 7g - 19g hằng ngày, đồng thời mở rộng thời gian hạn chế xe máy trong khu vực phố cổ 7 ngày/tuần và 24 giờ/ngày.

Giai đoạn 2 sẽ dừng hoạt động đối với xe máy ngoại tỉnh trong đường vành đai 2 trở vào, đồng thời mở rộng khu vực hạn chế ra khu vực phố cũ (khu phố do người Pháp xây dựng) với thời gian cấm 7 ngày/tuần và 24 giờ/ngày vào năm 2023.

Giai đoạn 3 (đến năm 2025) sẽ mở rộng khu vực hạn chế hoạt động của xe máy tại một số khu vực trong đường vành đai 3. Đồng thời hoàn thành quy hoạch hệ thống các điểm trung chuyển, điểm, bãi đỗ xe và quy hoạch vận tải đa phương thức nhằm hỗ trợ tối đa cho người dân tiếp cận tốt nhất với hệ thống vận tải hành khách công cộng vào khu vực trung tâm thành phố.

Báo cáo cũng đề ra giải pháp thực hiện giảm dần tiến tới dừng cấp phép sử dụng lòng đường, vỉa hè làm nơi đỗ ôtô, xe máy tại bốn quận nội ô (Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa). Đồng thời có lộ trình tăng phí trông giữ ôtô, xe máy tại khu vực trung tâm, các khu vực không khuyến khích sử dụng phương tiện cá nhân.

Riêng ôtô cá nhân sẽ tổ chức dừng hoạt động theo giờ tại một số tuyến đường, khu vực; một số khu vực theo lộ trình cho phép ôtô cá nhân đi vào giờ cao điểm nhưng có thu phí...

Rất cần thiết và có thể thực hiện được

Theo cơ quan soạn thảo, hiện nay Hà Nội có hơn 5 triệu xe máy (tăng trung bình 7,66%/năm giai đoạn 2010-2015), gần 550.000 ôtô các loại (tăng trung bình 12,9%/năm giai đoạn 2010-2015), trên 1 triệu xe đạp, trên 10.000 xe đạp điện. Bình quân hằng tháng có 18.000 - 22.000 xe máy và 6.000 - 8.000 ôtô đăng ký mới, chưa kể số lượng lớn các phương tiện ngoại tỉnh hoạt động.

Trong khi đó, diện tích đất dành cho giao thông trên diện tích đất xây dựng đô thị năm 2015 đạt 8,65% (năm 2010 đạt 7%). Tốc độ tăng trưởng các tuyến giao thông đường bộ giai đoạn 2010-2015 là 3,9%/năm về chiều dài và 0,25%/năm về diện tích mặt đường.

Qua khảo sát 21 nút giao thông chính cho thấy: chiếm dụng mặt đường chủ yếu là do phương tiện cá nhân (ôtô con, xe máy chiếm đến 85,8% diện tích mặt đường đô thị).

Thực tế nếu xếp toàn bộ ôtô, xe máy trên hệ thống đường bộ hiện hữu thì đã chiếm 78% diện tích mặt đường; nếu di chuyển trong đô thị với vận tốc 20 km/h thì diện tích chiếm dụng mặt đường vượt 393% (vượt năng lực hạ tầng 3,93 lần).

Dự báo đến năm 2020, Hà Nội có 938.378 ôtô (trong đó có 638.442 ôtô con) và 6.280.815 xe máy. Khi đó, mật độ xe/km vô cùng lớn và xe cộ không thể di chuyển, xuất hiện hiện tượng kẹt cứng toàn thành phố với mật độ 481 ôtô/km và 4.774 xe máy/km đường đô thị.

Khi đó, diện tích chiếm dụng của toàn bộ xe cộ khi tham gia giao thông vượt diện tích đáp ứng của hệ thống đường bộ đô thị là 762% về diện tích mặt đường đối với khu vực trong vành đai 3 (vượt gấp 7,62 lần).

Đến năm 2025, nếu đỗ toàn bộ xe ra đường sẽ vượt 144% diện tích đường bộ và nếu lưu hành với vận tốc 20 km/h sẽ vượt 690% (vượt 6,9 lần). Tuy nhiên, nếu ở trong vành đai 3 thì con số này tương ứng sẽ là 259% và 1.263% (vượt 12,63 lần năng lực về diện tích của hệ thống đường bộ) và các phương tiện không thể di chuyển.

Do đó việc xây dựng đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông cá nhân nhằm giảm ùn tắc giao thông trên địa bàn TP Hà Nội” là rất cần thiết và có thể thực hiện được.

Để thực hiện các mục tiêu trên, cơ quan xây dựng đề án đề xuất giai đoạn 2016-2020 Hà Nội phải phát triển mạnh mẽ, tạo sự đột phá về hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt. Đồng thời đầu tư mạnh mẽ cho các loại hình vận tải hành khách khối lượng lớn như đường sắt đô thị và xe buýt nhanh (BRT) làm tiền đề tiến tới hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân.

Cụ thể đến năm 2020, vận tải hành khách công cộng đáp ứng 25% nhu cầu đi lại (tương đương 5,78 triệu chuyến đi/ngày đêm).

Trong đó, xe buýt đáp ứng 15,02% nhu cầu, BRT đáp ứng 1,2% nhu cầu, đường sắt đô thị đáp ứng 3% nhu cầu. Theo đó, cần đầu tư mới 500-550 xe buýt/năm để đến năm 2020 có tổng số 3.100 xe. Hoàn thiện theo quy hoạch 3 tuyến BRT gồm: Kim Mã - Lê Văn Lương - Yên Nghĩa; tuyến đi theo vành đai 3 từ Mai Dịch - Dương Xá; tuyến đi theo vành đai 2, 5 và quốc lộ 5 kéo dài. Hoàn thiện 5 đoạn tuyến đường sắt đô thị: tuyến số 1 đoạn Ngọc Hồi - Yên Viên (26km), tuyến số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo (12km) và đoạn Trần Hưng Đạo - Thượng Đình (6km), tuyến số 2A đoạn Cát Linh - Hà Đông (14km, đang xây dựng), tuyến số 3 đoạn Nhổn - ga Hà Nội (13km, đang xây dựng), tuyến số 5 đoạn Văn Cao - vành đai 4 (14km)...