Lăng Ông (Bà Chiểu) tức là lăng thờ Ông, nằm ở khu vực gọi là Bà Chiểu, có tên chữ là Thượng Công miếu, là khu đền và mộ của tả quân Lê Văn Duyệt tại Q.Bình Thạnh, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Với vị trí ấn lệnh Tả quân trong cơ cấu quân đội của chúa Nguyễn Ánh, chiếc ấn của Lê Văn Duyệt là hiện vật gắn liền công đức tiền nhân với mảnh đất phương Nam...

20 năm ấn mới về đến Bảo tàng TP.HCM

Câu chuyện bắt đầu cách nay tròn 36 năm, vào năm 1981, một người dân là Nguyễn Văn Minh khi đào đất trong vườn nhà ở xã Hương Vinh, huyện Hương Trà, TP Huế đã phát hiện chiếc ấn đồng, trên lưng ấn có khắc dòng chữ "Tả quân chi ấn" với nét chữ chân phương.

Sau đó, một trong những người tiếp cận sớm nhất với hiện vật này là TS Nguyễn Hữu Thông. Thông qua tạp chí Xưa & Nay, giới nghiên cứu khoa học tại TP.HCM biết đến chiếc ấn Tả quân và ngay từ đầu đã có người đặt vấn đề đó là ấn của Lê Văn Duyệt. 

Từ đó mới có những cuộc tiếp xúc "từ Nam ra Huế" để nghiên cứu và tìm hiểu chiếc ấn.

Khi giới nghiên cứu kết luận đây là chiếc ấn của Tả quân Lê Văn Duyệt, Bảo tàng TP.HCM quyết định xin được nhượng lại. 

Dầu vậy, công cuộc tìm hiểu và thương thảo kéo dài suốt 20 năm, mãi đến năm 2001 chiếc ấn đồng "Tả quân chi ấn" mới được đưa về Bảo tàng TP.HCM.

Ấn đồng Tả quân chi ấn của đô thống chế tả quân Dinh Thần sách Lê Văn Duyệt được trưng bày tại Bảo tàng TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Xứng đáng bảo vật quốc gia

Theo Bảo tàng TP.HCM, căn cứ khoản 21 điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa (năm 2009) quy định các tiêu chí bảo vật quốc gia phải có, ấn "Tả quân chi ấn" đang được lưu giữ tại Bảo tàng TP.HCM đáp ứng được ba tiêu chí:

Là hiện vật gốc độc bản: Ấn "Tả quân chi ấn" của khâm sai chưởng tả quân Bình Tây tướng quân Lê Văn Duyệt là 1 trong 5 ấn được vua Gia Long cho đúc để ban tặng 5 vị chưởng quân đứng đầu ngũ quân thời bấy giờ là tiền quân - tả quân - hữu quân - trung quân - hậu quân.

Cho đến nay, chỉ chiếc ấn Tả quân này còn lại trong số 5 ấn được vua Gia Long ban tặng.

Là hiện vật có hình thức độc đáo: Ấn thể hiện trình độ kỹ thuật đúc đồng buổi đầu thời Gia Long, nét chữ chân khắc trên thân khảm bạc, phần núm ấn với đầu và thân lân có hoa văn trang trí vân thủy ba, đao lưỡi và khắc vạch, việc đúc chiếc ấn mang hình con lân dành cho các tướng đứng đầu quân đội thời Gia Long.

Và thứ ba là ấn "Tả quân chi ấn" có giá trị liên quan đến nhân vật lịch sử là tả quân Lê Văn Duyệt, người có công lớn trong việc xây dựng và phát triển vùng đất Nam Bộ.

Cùng với quá trình phục vụ công chúng và giới nghiên cứu từ lúc về với Bảo tàng TP.HCM, dịp này, nếu ấn đồng của tả quân Lê Văn Duyệt được công nhận là bảo vật quốc gia, không chỉ giá trị hiện vật mà bản thân nhân vật lịch sử Lê Văn Duyệt một lần nữa được tôn vinh trong lòng công chúng hôm nay.

Du khách xem ấn đồng Tả quân chi ấn của đô thống chế tả quân Dinh Thần sách Lê Văn Duyệt được trưng bày tại Bảo tàng TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH