Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng (đứng), Bộ trưởng Bộ Thông tin - truyền thông Trương Minh Tuấn (trái) và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên - môi trường Trần Hồng Hà tại cuộc họp báo - Ảnh: AN ĐĂNG

Tại buổi họp báo do Văn phòng Chính phủ tổ chức này, nhiều câu hỏi về nguyên nhân cá chết được các báo đặt ra nhưng câu trả lời vẫn là chờ kết luận cuối cùng.

* Trong chương trình phiên họp Chính phủ tháng 5, Chính phủ có thảo luận về kết luận nguyên nhân cá chết ở các tỉnh miền Trung, bộ trưởng, chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ có thể thông tin gì về kết luận cá chết?

- Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng: Ngay sau khi có hiện tượng cá chết bất thường ở các tỉnh miền Trung, Thủ tướng đã trực tiếp chỉ đạo các bộ ngành, các địa phương thực hiện nhiệm vụ kiểm tra.

Có hơn 30 bộ ngành và các địa phương tham gia thu thập chứng cứ, xác định và tìm ra nguyên nhân cá chết.

Trong thực hiện có hàng trăm nhà khoa học trong nước, quốc tế cùng tham gia thu thập dữ liệu, chứng cứ để xác định, điều tra nguyên nhân dựa trên nguyên tắc khoa học, khách quan và chặt chẽ về mặt pháp lý.

Trong quá trình điều tra, quan điểm của Thủ tướng rất rõ, nếu phát hiện tổ chức, cá nhân vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật và không loại trừ bất cứ một tổ chức, cá nhân nào.

Đến nay, các nhà khoa học đã xác định được nguyên nhân cá chết. Thủ tướng đã giao các cơ quan chức năng mời tư vấn trong và ngoài nước để phản biện độc lập.

Nói cách khác, trước khi kết luận chính thức thì phải mời các nhà khoa học trong và ngoài nước vào phản biện, vì đây là vấn đề rất quan trọng, khi công bố phải đảm bảo chứng cứ, tính pháp lý và tính khách quan.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng quyết liệt triển khai các giải pháp đảm bảo môi trường kinh doanh, môi trường tự nhiên và nhất là đảm bảo môi trường biển được an toàn lâu dài, đây cũng là mong đợi lâu dài của người dân.

Trước mắt, để kịp thời hỗ trợ người dân bị thiệt hại, từ ngày 19-5, Chính phủ đã hỗ trợ gạo cho ngư dân vùng bị ảnh hưởng, trực tiếp thu mua hải sản của ngư dân, hỗ trợ bằng tiền cho các tàu phải ngưng ra khơi, hỗ trợ lãi suất tiền vay với doanh nghiệp, chủ tàu dịch vụ hậu cần cá thu mua hải sản.

Hiện Thủ tướng tiếp tục giao Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế khảo sát, xác định vùng biển an toàn đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản.

Đồng thời, giao Bộ Tài nguyên và môi trường rà soát, kiểm tra tất cả các dự án có khả năng liên quan tới xả thải trên phạm vi cả nước.

Do ảnh hưởng của cá chết, nhiều tàu thuyền nằm neo đậu ở âu thuyền Kỳ Phương, thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh (ảnh chụp ngày 30-5) - Ảnh: VĂN ĐỊNH

* Diễn biến xác định nguyên nhân cá chết, kết luận nguyên nhân cá chết đến thời điểm này như thế nào?

- Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Trương Minh Tuấn: Tôi rất chia sẻ trước việc chúng ta nóng lòng về thông tin cá chết. Như Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói là các nhà khoa học đã xác định được nguyên nhân cá chết. Các nhà khoa học rất nỗ lực và sớm tìm ra nguyên nhân.

Tuy nhiên, do việc điều tra nguyên nhân cá chết là nhiệm vụ của tập thể nhiều nhà khoa học từ nhiều cơ quan khoa học trong và ngoài nước nên có một số ý kiến khác nhau cần sự phản biện rốt ráo mới đủ cơ sở để kết luận chính thức.

Bất cứ một sự sơ suất nào trong kết luận khoa học về nguyên nhân cũng có thể dẫn đến sai lầm trong khắc phục hậu quả.

Nguyên nhân cá chết còn liên quan đến thủ phạm gây ra nguyên nhân đó. Việc xác định thủ phạm không chỉ bằng bằng chứng khoa học mà còn phải điều tra đầy đủ các bằng chứng vi phạm pháp luật, nhất là pháp luật về môi trường.

Thủ tướng Chính phủ đã trả lời rất dứt khoát là bất kỳ tổ chức, cá nhân nào vi phạm đều phải bị xử lý nghiêm minh trước pháp luật, không loại trừ bất cứ tổ chức, cá nhân nào. Chính vì vậy, cần phải có thời gian điều tra kỹ lưỡng để thu thập các bằng chứng xác thực.

Việc cá chết hàng loạt ở các tỉnh miền Trung trong hơn hai tháng qua là một sự cố môi trường nghiêm trọng, chưa từng xảy ra. Dư luận rất quan tâm tới nguyên nhân và cách xử lý hậu quả là hoàn toàn chính đáng. Chính phủ cầu thị lắng nghe mọi ý kiến và có trách nhiệm minh bạch thông tin cho người dân biết.

Vừa qua, nhiều cơ quan báo chí đã kịp thời đưa những thông tin mang tính khuyến cáo cho người dân, thông tin hỗ trợ giúp các cơ quan chức năng khoanh vùng ngăn ngừa thiệt hại.

Tuy nhiên, cũng có rất nhiều cơ quan báo chí đưa tin sai sự thật, gây tâm lý hoang mang, kích động dư luận, gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng xấu đến xã hội trong thời gian vừa qua.

Nhân cuộc họp báo này, tôi mong muốn và yêu cầu tất cả các cơ quan báo chí rút kinh nghiệm, nghiêm túc, chấn chỉnh ngay những lưu ý như tôi vừa nêu.

Chúng ta đồng hành cùng Chính phủ, Nhà nước để thông tin đến người dân một cách trung thực, mang tính xây dựng vì mục đích chung hướng tới người dân, phục vụ người dân ở vùng bị thiên tai.

* Thời gian qua có hiện tượng cá chết ở nhiều tỉnh trên cả nước do nguồn nước bị ô nhiễm nặng như ở Thanh Hóa, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, trong đó một số vụ nguyên nhân xuất phát từ nhà máy, cơ sở sản xuất xả thải ra môi trường, Chính phủ có giải pháp gì để giải quyết những bất cập trong việc xử lý môi trường của các nhà máy?

- Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng: Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ ngành, địa phương xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm.

Hiện công tác điều tra, nghiên cứu, xác định nguyên nhân thủy hải sản chết bất thường được triển khai quyết liệt. Nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, hỗ trợ thiệt hại cho người dân cũng đang được tiến hành khẩn trương.

Thủ tướng đã chỉ đạo tổng kiểm tra, rà soát các dự án, cơ sở sản xuất có xả thải ra môi trường, yêu cầu phải thực hiện đúng quy định về xử lý nước thải, về quan trắc tự động môi trường nước thải. Quan điểm của Chính phủ là xử lý nghiêm các vi phạm và khởi tố vụ án nếu có dấu hiệu tội phạm hình sự.