Nghệ nhân Hà Thị Cầu và đạo diễn Lương Đình Dũng trong phim Xẩm đỏ - Ảnh: TỨ VÂN

Phần đầu tiên của Xẩm đỏ là bộ phim tài liệu của đạo diễn Lương Đình Dũng, được thực hiện trong nhiều năm trước khi nghệ nhân hát xẩm cuối cùng của thế kỷ 20 Hà Thị Cầu qua đời năm 2012.

Phim được bấm máy khi cụ Hà Thị Cầu đã 95 tuổi, lúc hợp tác, lúc từ chối nhóm làm phim, lúc khóc, lúc cười, nhớ nhớ quên quên theo tuổi tác.

“Có hôm đang hát giữa chừng thì cụ mất giọng. Khi quay cảnh cuối cùng, cụ Hà Thị Cầu nắm tay tôi bảo: May mà con làm sớm, chứ bây giờ sắp không hát được nữa rồi con ạ” - đạo diễn Lương Đình Dũng kể.

Xẩm đỏ không có lời bình, chỉ có sự bộc bạch tự nhiên của nhân vật. Từ hơn 1.200 phút quay do Trịnh Quang Tùng thực hiện, phim được chắt lọc còn hơn 100 phút với nhiều hình ảnh đẹp và truyền cảm không chỉ về cụ Hà Thị Cầu, mà còn về nghệ thuật hát xẩm và nhân tình thế thái xung quanh.

“Bản phim ban đầu 35 phút đã được chiếu tại một số sự kiện của UNESCO, tuy vậy nhiều khán giả bảo quá ngắn. Vì điều này mà chúng tôi đã dựng lại một bản phim khác dài hơn, thêm hơn 60 phút tư liệu để người xem có thể nghe được nhiều bài hát hơn từ nghệ nhân xẩm vốn được coi là báu vật quốc gia” - đạo diễn cho biết.

Buổi ra mắt DVD phim Xẩm đỏ vào ngày 9-9 tại Hà Nội có sự góp mặt của những bạn trẻ là truyền nhân của cụ Hà Thị Cầu thuộc các thế hệ kế tiếp.

Có mặt tại buổi ra mắt, anh Đào Bạch Linh - chủ nhiệm CLB hát xẩm Hải Phòng - nói: “Chỉ có lòng say mê thì tôi mới có thể theo đuổi công việc này, trong đó có bảy năm theo học nghệ nhân Hà Thị Cầu. Đối với tôi, xẩm không chỉ là những câu hát mà còn là lời mời gọi day dứt, làm con người sống thiện tâm hơn”.

Đạo diễn Lương Đình Dũng cho biết toàn bộ số tiền bán được từ DVD Xẩm đỏ anh dành tặng 50% đến các bạn nghệ nhân hát xẩm trẻ có hoàn cảnh khó khăn, phần còn lại dành tặng con cháu của cụ Hà Thị Cầu.