Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tham dự một cuộc họp ASEAN mở rộng tại Kuala Lumpur (Malaysia) - Ảnh: Reuters

Trong các lựa chọn, Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang được đặt ở vị trí ưu tiên.

Trong bài viết ngày 1-9 do mạng tin tức Nippon đăng tải, bà Oba Mie - giáo sư tại ĐH Khoa học Tokyo, nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế và hội nhập châu Á - chỉ ra rằng Nhật Bản đã và đang chú trọng xây dựng mối quan hệ với ASEAN. Bà khẳng định Nhật đã dày công xây dựng quan hệ cùng ASEAN từ hơn 40 năm nay, và trong đó Trung Quốc là đối trọng lớn nhất trong việc cạnh tranh sức ảnh hưởng.

Từ bài phát biểu ở Manila năm 1977, thủ tướng Nhật khi đó là Fukuda Takeo đã tạo nên nền tảng cho cái gọi là học thuyết Fukuda. Trong đó nhấn mạnh Nhật sẽ đẩy mạnh quan hệ với ASEAN dựa trên sự thấu hiểu "của trái tim với nhau". Tiếp nữa, Nhật không tìm cách trở lại thành một cường quốc quân sự và phải là đối tác ngang hàng với ASEAN, phục vụ vai trò một cầu nối giữa ASEAN và khu vực bán đảo Trung - Ấn. Bản thân Nhật Bản đã thể hiện nhiều nỗ lực để tham gia vào các thỏa thuận, diễn đàn kinh tế của ASEAN cũng như ASEAN mở rộng, ví dụ như Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF).

ASEAN hiện nay cũng ngày càng chứng tỏ được vai trò trung tâm và vị thế của khối trong các vấn đề quốc tế. Mặt khác, bản thân ASEAN cũng tồn tại những vấn đề chung về hội nhập và câu chuyện tranh chấp Biển Đông, khiến bức tranh về sự hợp tác Nhật Bản - ASEAN mở ra nhiều thách thức và cơ hội hơn. Nhưng như bà Mie nói, rõ ràng Nhật Bản đã tiến một chặng đường dài trong việc thúc đẩy quan hệ với Đông Nam Á. Từ chỗ chỉ đơn thuần về kinh tế, Tokyo đã đạt nhiều kết quả ấn tượng cùng ASEAN ở lĩnh vực chính trị - an ninh.