Nữ diễn viên Thư Kỳ của phim The assassin tại LHP Cannes - Ảnh: ent.sina.com.cn

Giới quan sát nhận định LHP Cannes 2015 là cuộc đua khó dự đoán nhất từ nhiều năm qua. Bởi phần lớn trong danh sách 19 phim tranh giải Cành cọ vàng đều được đánh giá cao.

Và ban giám khảo gồm những gương mặt điện ảnh lẫy lừng như anh em đạo diễn Mỹ Coen, nhà làm phim Mexico Guillermo del Toro và các diễn viên ngôi sao như Sophie Marceau, Jake Gyllenhaal... sẽ phải cân nhắc rất cẩn trọng trước khi “chọn mặt gửi vàng”.

Các nhà phê bình có mặt ở LHP Cannes đánh giá có ít nhất sáu tác phẩm đủ khả năng đoạt giải Cành cọ vàng. Ðó là Carol của đạo diễn Mỹ Todd Haynes, My mother (Mẹ tôi) của nhà làm phim Ý Nanni Moretti, bộ phim Hungary Son of Saul (Con trai của Saul), tác phẩm Hi Lạp The lobster (Tôm hùm), The assassin (Nữ sát thủ) của đạo diễn Ðài Loan Hầu Hiếu Hiền và Youth (Tuổi trẻ) của nhà làm phim Ý Paolo Sorrentino. Ða số phim còn lại dù không được xếp vào nhóm dẫn đầu này nhưng cũng nhận được nhiều lời khen ngợi. 

Đối đầu Âu - Mỹ

LHP Cannes 2015 chứng kiến sự chia rẽ sâu sắc của các nhà phê bình quốc tế có mặt tại thành phố bên bờ Ðịa Trung Hải. Nhiều cuộc cãi cọ và bút chiến đã nổ ra về những vấn đề cơ bản, ví dụ như điện ảnh cần phải mang đậm tính nghệ thuật hơn hay phải tăng độ giải trí.

Màn đụng độ dữ dội nhất là sự cạnh tranh giữa phe ủng hộ điện ảnh Mỹ và nhóm tôn vinh nghệ thuật châu Âu. Trong những ngày qua, các nhà phê bình, báo chí, chuyên gia điện ảnh Mỹ và Anh nỗ lực quảng bá cho đại diện Hollywood: Carol.

Họ cho rằng tác phẩm về đề tài đồng tính nữ của hai diễn viên Cate Blanchett và Rooney Mara không chỉ xứng đáng với giải thưởng Cành cọ vàng mà còn đủ sức đoạt vinh quang Oscar năm sau. Carol liên tục xếp đầu bảng “phim xuất sắc nhất” của các nhà phê bình Mỹ và Anh.

Tạp chí Vanity Fair mô tả Carol với diễn xuất bậc thầy của Blanchett là “siêu việt” và “đạt đến đỉnh cao”. Tạp chí Variety đánh giá Carol cao hơn bộ phim nổi tiếng Brokeback mountain (Núi Brokeback) cũng về đề tài đồng tính của đạo diễn Lý An.

Tuy nhiên các chuyên gia điện ảnh châu Âu bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho My mother của đạo diễn Ý Moretti kể về một nhà làm phim nữ rơi vào khủng hoảng, sự nghiệp bế tắc, tình yêu rạn vỡ, con gái học hành sa sút, mẹ hấp hối trong bệnh viện.

Ðạo diễn Moretti làm bộ phim này để tưởng nhớ chính người mẹ của mình. Trang France 24 cho rằng My mother là một kiệt tác đã kết hợp hoàn hảo nỗi đau mất mát với sự hài hước tế nhị và thấm thía.

Chuyên gia Philippe Rouyer của tạp chí Positif gọi My mother là “bộ phim trang nhã phi thường”. Tạp chí Ý Panorama khẳng định chỉ có My mother mới xứng đáng với giải Cành cọ vàng.

Một tác phẩm châu Âu khác cũng được tôn vinh nhiệt liệt là Son of Saul, bộ phim Hungary dữ dội và khủng khiếp về cuộc diệt chủng Do Thái trong Thế chiến thứ hai. Nhà phê bình uy tín Peter Bradshaw của báo Guardian mô tả Son of Saul là “bộ phim kinh dị đầy dũng cảm và sự tập trung phi thường”. 

Châu Á sẽ gây bất ngờ?

Nhìn chung, các nhà phê bình châu Âu có mặt tại Cannes cho rằng những bộ phim Mỹ quá chú trọng đến vẻ hào nhoáng bên ngoài mà đánh mất sự độc đáo và tinh thần sáng tạo cao như các tác phẩm châu Âu tranh giải.

Họ cũng chỉ trích việc quá nhiều bộ phim tại LHP Cannes nói tiếng Anh (dù của nước khác) và cho rằng hiện tượng này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần sáng tạo điện ảnh của châu Âu.

Nhưng trong khi các nhà phê bình Mỹ và châu Âu đấu khẩu, liệu một tác phẩm châu Á sẽ làm nên điều bất ngờ?

Trong những ngày cuối, The assassin của đạo diễn Hầu Hiếu Hiền và nữ diễn viên nổi tiếng Thư Kỳ đã khiến cả Cannes nghiêng ngả. Nhà phê bình Manohla Dargis của báo New York Times đánh giá The assassin là “một tác phẩm cổ trang diễm lệ kỳ diệu”.

Trang web điện ảnh Indiewire gọi The assassin là “bài thơ bằng hình ảnh phi thường”. Báo Pháp Liberation và tạp chí Les Inrockuptibles đều lựa chọn The assassin là bộ phim xứng đáng nhất với giải Cành cọ vàng.

Nhà phê bình Liam Lacey của báo Globe & Mail bình luận nhiều tác phẩm tại LHP Cannes năm nay cùng đặt ra một câu hỏi chung về bản chất con người và liệu chúng ta phải thay đổi như thế nào mà không đánh mất đi những gì quý giá nhất.

Và nhiều quan điểm tưởng như là “cổ lỗ” của LHP Cannes năm nay vẫn xứng đáng được bảo vệ, ví dụ như phim hay không nhất thiết phải thu hút nhiều khán giả, và điện ảnh cần gìn giữ cái gốc và phẩm chất quốc tế của nó.

Trong quá khứ, luôn cực khó dự đoán quyết định của ban giám khảo LHP Cannes. Các thành viên ban giám khảo năm nay cũng có “khẩu vị” hết sức khác biệt.

Quy luật ở Cannes là một phim không được giành quá nhiều giải thưởng, nên giải thưởng lớn của ban giám khảo, giải đạo diễn và nam / nữ diễn viên chính thường là giải mang tính chất “an ủi”.

Vì vậy, chẳng thể biết trước được điều gì cho đến khi LHP Cannes hạ màn.