Phóng to

Giới trẻ Trung Quốc truy cập mạng - Ảnh: Reuters

Theo một quy định ban hành hồi tháng 5 và sẽ được áp dụng từ ngày 1-7 năm nay, tất cả máy tính bán ra ở Trung Quốc sẽ bắt buộc phải cài sẵn hay kèm theo CD cài đặt phần mềm “Lục Bá - hoa quý hộ hàng” (Con đập xanh nhỏ bảo vệ tuổi hoa) .

Phần mềm tặng không

Xét về góc độ an ninh mạng, việc hàng triệu máy tính dùng chung một ứng dụng có thể “mở cổng” vào từng máy tính như mô hình Lục Bá cũng là một nguy cơ. Nếu hệ thống máy chủ quản lý cập nhật của Lục Bá bị tấn công thì việc mất thông tin cá nhân của người sử dụng rất dễ xảy ra. Qua Skype, Lưu Quốc - 38 tuổi, chuyên viên tin học ở Thượng Hải - cho tác giả bài này biết thêm: “Ý định của nhà nước là vậy, tuy nhiên chưa biết việc quản lý cài đặt sẽ như thế nào vì qua thử nghiệm, có thể format lại đĩa cứng máy tính, cài đặt lại Windows mà không cài thêm Lục Bá cũng dễ dàng”. Như vậy, có thể xảy ra tình trạng giới trẻ lách qua bức tường thành tìm đến “web đen” độc hại.

Theo Bộ Công nghiệp và công nghệ thông tin Trung Quốc, Lục Bá là bức tường lửa cài đặt trên máy tính, có chức năng ngăn chặn người dùng Internet truy cập được các trang web có nội dung độc hại, khiêu dâm. Lục Bá là phần mềm tương tự các phần mềm giúp cha mẹ giám sát việc truy cập Internet của con cái mình hiện rất phổ biến trên thế giới.

Trong giai đoạn thử nghiệm, Lục Bá đã được cài đặt trên mạng máy tính của khoảng 21.000 khu trường học và ký túc xá ở 36 tỉnh thành khắp Trung Quốc. Từ “xanh” trong tên phần mềm này xuất phát từ thuật ngữ ở Trung Quốc là “web xanh” (có nội dung lành mạnh) để phân biệt với “web đen” (có nội dung độc hại). Phần mềm Lục Bá do hai công ty Kim Huệ và Đại Chính phát triển. Theo Tân Hoa Xã, chi phí đầu tư cho dự án lên đến 6,1 triệu USD, do nhà nước chi trả. Hàng chục triệu người dùng máy tính ở Trung Quốc được sử dụng miễn phí phần mềm này.

Nguyên tắc hoạt động của Lục Bá cũng giống như các phần mềm phòng chống virus thương mại: khi máy tính kết nối Internet, phần mềm sẽ tự động kết nối về cơ sở dữ liệu của hệ thống máy chủ để cập nhật danh sách các địa chỉ “web đen”. Ngoài các tính năng của một phần mềm an ninh thông thường, Lục Bá còn có thể ngăn chặn nội dung độc hại dựa trên phân tích từ ngữ và hình ảnh trên trang web đang truy cập. Tính năng thông minh này có được nhờ kinh nghiệm mà hai công ty Đại Chính và Kim Huệ tích lũy qua các dự án về bảo mật thông tin, tài liệu và nhận dạng hình ảnh đã thực hiện theo đặt hàng của Bộ An ninh và Bộ Quốc phòng Trung Quốc.

Theo báo Wall Street Journal, Bryan Trương, người sáng lập Công ty Kim Huệ, thừa nhận ngoài tính năng cấm cửa “web đen”, phần mềm Lục Bá còn có thể ngăn chặn nhiều dạng thông tin khác và thu thập thông tin cá nhân người sử dụng nếu muốn. Tuy nhiên “Kim Huệ không có lý do gì để làm như vậy”.

Gây lúng túng, xôn xao

Nhân Dân Nhật Báo dẫn lời người phát ngôn Bộ Công nghiệp và công nghệ thông tin cho biết Lục Bá không thu thập dữ liệu cá nhân của người truy cập Internet. Các cơ quan chức năng của Trung Quốc trấn an dân chúng rằng phần mềm này chỉ có một tác dụng duy nhất là ngăn chặn “web đen”, không hề có chức năng theo dõi người dùng máy tính hay là công cụ kiểm duyệt của nhà nước như một số người đã nêu ra trên các diễn đàn của giới trẻ nước này.

Tuy nhiên, thông tin về việc Lục Bá từ nay sẽ được cài đặt sẵn trên máy tính khiến cư dân mạng ở Trung Quốc xôn xao. Trên các diễn đàn mạng, Lục Bá trở thành chủ đề nóng, thu hút rất nhiều ý kiến bàn luận sôi nổi. Một số blogger e ngại phần mềm này có thể ghi nhận các hoạt động, thu thập thông tin cá nhân ngoài ý muốn của người sử dụng. Một số ý kiến khác thắc mắc tại sao dự án Lục Bá tiêu tốn tới hơn 6 triệu USD, mà theo họ là quá nhiều cho một phần mềm như vậy.

Quy định mới này cũng đặt các công ty sản xuất máy tính nước ngoài ở Trung Quốc vào tình trạng lúng túng. Họ không thể vi phạm luật của Trung Quốc nên phải bán máy tính có kèm Lục Bá. Nhưng làm như vậy công ty họ có thể bị phạt về việc “tiếp tay kiểm duyệt” theo luật của nước họ. Các công ty cũng lo ngại việc cài đặt Lục Bá có thể khiến máy tính hoạt động không ổn định.

Theo BBC, người phát ngôn của Hãng Hewlett-Packard nói công ty “đang làm việc với giới chức chính phủ để đánh giá cách tiếp cận tốt nhất” đối với quyết định này. Ngày 9-6, đại diện bốn hiệp hội công nghệ Mỹ đã cùng kêu gọi Chính phủ Trung Quốc xem xét lại việc bắt buộc cài đặt Lục Bá. Theo họ, việc giám sát truy cập có thể thực hiện dễ dàng với các phần mềm thương mại đang có sẵn rất nhiều ngoài thị trường.