Phóng to

Sáng chế dùng xe máy làm máy phát điện của ông Nguyễn Văn Hai ở Bình Thuận - Ảnh: VTV

Ðây là phiên bản Việt Nam của chương trình The new inventors - một trong những chương trình thu hút số lượng khán giả xem nhiều nhất trên kênh ABC (Úc) nhiều năm qua.

Những sáng chế gần gũi

"Nhiệm vụ của tôi là giúp các nhà sáng chế “tỏa sáng” trong cuộc thi và giúp họ truyền những điều thú vị trong ý tưởng sáng chế của họ tới khán giả"

Trong số đầu tiên lên sóng sẽ có ba sáng chế được giới thiệu đến công chúng: dùng xe máy làm máy phát điện của ông Nguyễn Văn Hai ở Bình Thuận, chậu cây không cần tưới nước của anh Nguyễn Quang Ngọc ở TP.HCM và tàu đệm khí của nhóm tác giả Bách khoa TP.HCM. Sáng chế dùng xe máy làm máy phát điện và chậu cây không cần tưới nước đã sớm nhận được sự quan tâm của nhiều độc giả trên trang web chương trình vì tính cần thiết của nó trong thực tế đời sống.

Những số tiếp theo của chương trình sẽ giới thiệu các sáng chế: máy gieo hạt, máy thái hành tỏi, tranh cây treo tường... Tất cả đều là những sáng chế rất gần gũi và tiện ích cho cuộc sống hiện đại. Mỗi tuần chỉ có một sáng chế được nhận giải thưởng và được chọn vào vòng trong. Dù vậy với các nhà sáng chế, việc đoạt giải hay không có lẽ không quan trọng vì cuộc sống đang đặt hàng cho họ rất nhiều đề tài và nếu các sáng chế đáp ứng được nhu cầu, những người xem chương trình sẽ là khách hàng mong muốn sử dụng những sáng chế đó đầu tiên.

Biết đến chương trình qua trang web của đài truyền hình Việt Nam, kỹ sư Nguyễn Minh Thắng, đang công tác tại một công ty phần mềm, chia sẻ: "Vấn đề tôi quan tâm nhất là "hậu" cuộc thi: ban tổ chức sẽ làm gì với các nhà sáng chế và các sáng chế tham gia có sự hỗ trợ nào không để các sản phẩm ý tưởng của họ đi vào thực tế? Bên cạnh đó, bản quyền cũng là vấn đề đáng quan tâm hàng đầu. Khi phát sóng công khai như vậy, có người ăn cắp bản quyền sẽ giải quyết thế nào?".

Lo lắng của anh Thắng cũng là nỗi niềm chung của những người có nhiều ý tưởng muốn tham gia nhưng còn e ngại. Trả lời thắc mắc này, nhà báo Nhật Hoa - trưởng phòng khoa học và công nghệ ban khoa giáo Ðài truyền hình VN, tổng đạo diễn chương trình - cho biết: "Bản thân chương trình The new inventors của Úc đã là cầu nối giữa nhà sáng chế với thị trường. Theo bà Sophia Zachariou - nhà sản xuất của kênh ABC, rất nhiều nhà sáng chế đã trở thành triệu phú sau khi tham gia chương trình này. Chúng tôi cũng hợp tác với một công ty luật giúp các nhà sáng chế hiểu rõ về Luật sở hữu trí tuệ để họ có thể bảo vệ được tài sản trí tuệ của mình. Chương trình cũng duy trì thông tin trên website nhasangche.vn để những ai quan tâm có thể tìm hiểu và kết nối với các nhà sáng chế".

Truyền cảm hứng sáng tạo

Với kinh nghiệm trong việc triển khai dự án Robocon (một cuộc thi về sáng tạo robot cho các sinh viên Việt Nam), những người thực hiện chương trình đã tìm kiếm được một đội ngũ nhà sáng chế tham gia những số đầu tiên khi chương trình chưa được phát sóng rộng rãi. Tính đến hết tháng 12-2012, ban khoa giáo đã ghi hình được 10 chương trình với sự tham gia của 30 nhà sáng chế trên toàn quốc.

Tuy nhiên, chặng đường phía trước còn không ít khó khăn vì muốn duy trì sức bền và sức hấp dẫn, chương trình cần phát hiện, tìm kiếm rất nhiều nhà sáng chế. Khó khăn quan trọng hơn nữa là những chương trình mang tính khoa giáo như thế này thường không dễ dàng thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng như các chương trình giải trí. "Giáo sư Cù Trọng Xoay"- kỹ sư Ðinh Tiến Dũng, người dẫn chương trình, đang được kỳ vọng sẽ làm chương trình trở nên nhẹ nhàng, duyên dáng hơn với sự dí dỏm của mình.

"Hãy tìm cách giải quyết vấn đề một cách sáng tạo, bạn sẽ trở thành nhà sáng chế". Với khẩu hiệu đó, chương trình không chỉ tạo điều kiện để các sáng chế đi vào cuộc sống mà còn mong muốn truyền cảm hứng sáng tạo đến nhiều người.

HỒNG HẠNH

Lên sóng hằng tuần Nhà sáng chế lên sóng hằng tuần trên VTV2. Mỗi chương trình sẽ có ba nhà sáng chế giới thiệu, trao đổi về những sáng chế nguyên mẫu của họ với một hội đồng giám khảo là những kỹ sư, nhà khoa học, chuyên gia thiết kế, nhà kinh doanh... Hội đồng giám khảo sẽ phân tích, bình luận và đưa ra các gợi ý để hoàn thiện sáng chế trên nhiều phương diện. Thế nhưng mỗi chương trình chỉ có một nhà sáng chế được nhận cúp của chương trình và nhận danh hiệu Nhà sáng chế của tuần. Giải thưởng bao gồm: 26 giải nhất tuần (trị giá 20 triệu đồng/giải) + cúp “Nhà sáng chế”, một giải thưởng “Nhà sáng chế” của năm 2013 (trị giá 400 triệu đồng), một giải Triển vọng là một suất học bổng của Đại học FPT trị giá 250 triệu đồng.