André Rieu - ông hoàng mới của điệu valse

TTCT - Thường thì một nghệ sĩ vĩ cầm không mấy khi đứng cùng hàng với các ngôi sao nhạc trẻ như Madonna và Bon Jovi, nhất là xét về góc độ hái ra tiền ở các chuyến lưu diễn. Nhưng André Rieu đã không chấp nhận quy ước này.

Phóng to

Nghệ sĩ vĩ cầm đồng thời là nhạc trưởng người Hà Lan, mà sự nghiệp cống hiến trọn vẹn cho điệu nhảy valse, đã luôn có những buổi diễn vòng quanh thế giới với số lượng khán giả khổng lồ. Không chỉ có thế, điều đặc biệt nhất là thói quen xếp ghế ngồi lại để cùng tay trong tay dặt dìu bên nhau giữa các lối đi của người hâm mộ ở hầu hết buổi diễn của ông.

Trong danh sách các nghệ sĩ lưu diễn thành công nhất thế giới năm 2008 của Pollstar thì Rieu đứng hạng 8 với doanh thu 76,9 triệu USD. Một lần phỏng vấn với Reuters, Rieu cho biết: “Tôi chưa khi nào yêu cầu khán giả khiêu vũ giữa các lối đi như thế, nhưng họ đã làm vì họ cảm thấy niềm vui từ điều ấy. Mọi người thường hỏi liệu tôi có bị phân tâm khi khán giả khiêu vũ lúc đang chơi bản Dòng sông xanh? Câu trả lời là hoàn toàn không. Thật tuyệt khi sự việc trở nên sống động như vậy. Thường thì khi tôi chơi một bản valse, hầu hết khán giả bắt đầu đứng lên cùng nhảy và mỉm cười thích thú”.

André Rieu là con thứ ba trong một gia đình có truyền thống âm nhạc, cha là một nhạc trưởng chuyên nghiệp. Ông sinh tháng 10-1949 ở Amsterdam (Hà Lan) và bắt đầu học vĩ cầm từ khi lên 5. Nhưng nếu như các cậu bé khác thường than vãn chuyện bị ép gò mình vào âm nhạc trong khi thích chạy nhảy chơi đùa ngoài sân hơn, nghệ sĩ Rieu của chúng ta lại “rất khó tập trung trong thời gian đầu” vì “cô giáo của tôi là một phụ nữ cực kỳ xinh đẹp với mái tóc vàng óng ả. Điều này khiến tôi chỉ mê mải ngắm nhìn cô và... yêu cô thay vì lắng nghe những chỉ dạy của cô!”. Tuy vậy, tài năng của Rieu đã tiếp tục phát triển và dẫn dắt ông lên các bậc học cao hơn ở Nhạc viện hoàng gia ở Liège và sau đó là ở Maastricht (khi gia đình ông chuyển đến đây sinh sống).

Trong khoảng thời gian rèn giũa tại Học viện âm nhạc ở Brussels (1974-1977), ông đã có buổi trình diễn tác phẩm Gold and silver waltz của nhà soạn nhạc người Áo gốc Hungary Franz Lehár. Buổi diễn đã nhận được rất nhiều khen ngợi và cổ vũ của khán thính giả, để từ đó Rieu quyết định sẽ chuyên tâm trình diễn các tác phẩm valse. Đến năm 1978 ông thành lập dàn nhạc giao hưởng đầu tiên của mình Maastricht Salon Orchestra. Dàn nhạc đã có nhiều chuyến lưu diễn ở Hà Lan, Cộng hòa liên bang Đức và cả Hoa Kỳ. Trong cùng thời gian này ông vẫn thi thoảng tham gia chơi cho Dàn nhạc giao hưởng Limburg.

Năm 1987, Rieu tiến gần hơn đến mục tiêu lớn nhất của ông là chuyên trị nhạc valse qua việc lấy tên ông hoàng của điệu valse Johann Strauss để đặt tên cho dàn nhạc mới Johann Strauss Orchestra. Thuở mới thành lập dàn nhạc chỉ có 12 thành viên, song ngày nay biên chế chính thức đã là 50, chưa kể các nhạc sĩ và ca sĩ khách mời. Tuy bị một số nhà phê bình âm nhạc chỉ trích phong cách hài hước, bông phèng quá lố giữa dàn nhạc với khán thính giả, không có chút gì là hình ảnh thường thấy ở một dàn nhạc giao hưởng cổ điển, nhưng tính nghiêm túc (theo một góc nhìn riêng của Rieu và các thành viên dàn nhạc) trong chất lượng âm nhạc là không thể chối cãi.

Album From Holland with love phát hành năm 1994 ở Hà Lan đã gặt hái được thành công ít người ngờ đến: là xúc tác làm dậy lên làn sóng yêu nhạc valse ở một quốc gia nhỏ bé (Hà Lan). “CD ấy thật sự là một đột phá đối với tôi. Một trong những tác phẩm có trong CD là Second waltz, một bản valse rất giàu hình ảnh. Sự thật thì nó có tên Waltz No. 2 lấy từ Tổ khúc Jazz No. 2 của Dmitry Shostakovich, nhưng nó sẽ không bao giờ thành một hit nếu vẫn giữ nguyên cái tên ấy. Thế là Marjorie, người bạn đời và là tình yêu vĩ đại của Rieu, đã đổi nó thành Second waltz và chuyện tiếp theo đã diễn ra như hiện thấy. From Holland with love mau chóng đứng đầu top 100 ở Hà Lan. Hơn thế, album còn đứng trong top 10 trong hơn một năm!” - Rieu hồi tưởng.

Một năm sau đó, trong một trận đấu bóng đá quốc tế diễn ra ở sân vận động Amsterdam, Second waltz đã được tấu lên ở những phút giải lao giữa hai hiệp đấu. Tất cả người hâm mộ bóng đá cùng lắc lư, ngân nga theo kể cả những khán giả theo dõi qua màn ảnh nhỏ. Và sau cùng, khi đội Ajax đánh bại Bayern Munich thì André Rieu có hàng ngàn người hâm mộ mới. From Holland with love cũng đồng thời được phát hành ở Đức, nơi album mau chóng công phá các bảng xếp hạng và lọt vào top 5 không mấy khó khăn. Nó đã ngự trị nhiều tháng liền trong danh sách tổng hợp các ca khúc ăn khách nhất theo thống kê của Media Control và nhận được nhiều danh hiệu đĩa vàng và bạch kim.

Đến năm 1996, với album The Vienna I love và album thu trực tiếp In concert, André Rieu chính thức được giới truyền thông và các nhà phê bình phong là “Ông hoàng mới của valse - Modern king of waltz”. Một lần nữa, các bảng xếp hạng ở nhiều quốc gia đã phải nghiêng mình chào đón ông, kể cả việc vì vậy mà phải “hắt hủi” một trong những tượng đài lớn của làng âm nhạc thế giới là Madonna. Cùng năm này André Rieu được trao Giải thưởng âm nhạc thế giới (World Music Award) ở Monte Carlo.

Thành công của Rieu không chỉ gói gọn ở thị trường âm nhạc châu Âu. Năm 2001, ông và dàn nhạc đã có tour diễn thăm dò thị trường châu Á với điểm đến đầu tiên là Nhật. Album Dreaming, kết quả của chuyến lưu diễn, đã là một thành công lớn. Đến năm 2003, ông trở lại Nhật và lần này mở rộng ra 17 buổi diễn ở 11 thành phố khác nhau. Mùa thu năm này, để kỷ niệm 25 năm có mặt trên sân khấu, Rieu đã phát hành bộ đôi CD Romantic Paradise, với một trong hai đĩa ấy là quà tặng.

Bộ đĩa đã gặt hái được thành công to lớn. Điều đáng nói là Rieu đã tổ chức ba buổi diễn hoàn toàn miễn phí cho tất cả người hâm mộ trên toàn thế giới cùng tham gia vào quá trình ghi âm ấn bản kỷ niệm đặc biệt này. Với thị trường nhiều kén chọn như Mỹ, Rieu đã cho thấy sức hút của ông không phải đơn giản khi tháng 4 và 5-2006 tổ chức thành công chuyến lưu diễn qua 25 thành phố ở Mỹ và Canada. Đây cũng được xem là tour diễn lớn nhất từ trước đến nay! Để rồi vào tháng 7, một văn phòng đại diện của Rieu đã được mở ở New York...

Với hơn 25 triệu ghi âm đã bán ra trên toàn cầu, hơn 700.000 người hâm mộ cùng với “hoàng tử lãng mạn” Richard Clayderman bên cây dương cầm, “ông hoàng mới của nhạc valse” André Rieu đã cho thấy sức mạnh của âm nhạc đích thực là như thế nào, dù ở bất kỳ thời đại nào: rock, hip hop, pop, nhạc cụ sử dụng thuộc loại phổ biến (guitar/guitar điện) hay kén chọn (piano/violon)...