Phóng to

Thị trường UPCoM sẽ thu hút nhà đầu tư do được tổ chức và quản lý như sàn niêm yết - Ảnh: Thanh Đạm

TT - Từ ngày 24-6, thị trường giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM) sẽ hoạt động. Cùng lúc, các biện pháp nhằm siết lại thị trường giao dịch chứng khoán chưa niêm yết (thường gọi là OTC) cũng đã được thực hiện.

Ủy ban Chứng khoán nhà nước vừa nhắc các công ty chứng khoán (CTCK) không được tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán vì đây là công việc của sở giao dịch chứng khoán và trung tâm giao dịch chứng khoán. Đồng thời nơi này cũng yêu cầu các CTCK không thực hiện các sản phẩm mới về giao dịch chứng khoán nếu chưa có phương án và quản trị rủi ro.

OTC có rủi ro

Gần đây nhiều nhà đầu tư ở Hà Nội khiếu kiện về việc một CTCK cố tình làm ngưng, trục trặc bảng điện tử về cổ phiếu OTC nhằm đẩy giá cổ phiếu MB (Ngân hàng Quân đội) lên, trong khi đó tại phòng kỹ thuật các lệnh giao dịch vẫn được nhập cho nhà đầu tư khác. Điều này gây thiệt hại không ít cho nhà đầu tư vay tiền tại CTCK bán khống cổ phiếu và không mua được vào khi giá lên để cắt lỗ. CTCK này cho rằng mình chỉ là bộ phận môi giới chứ không tổ chức chợ OTC.

Một quan chức của Ủy ban Chứng khoán nhà nước thừa nhận với trường hợp này không hệ thống nào có thể giám sát được CTCK. Nhưng điểm khác biệt so với thị trường tự do, UpCoM là thị trường có sự giám sát, quản lý rõ ràng. Sàn UPCoM đi vào hoạt động sẽ phần nào gỡ rối cho thị trường OTC hiện nay, góp phần hạn chế rủi ro, thông tin minh bạch và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư. Về lâu dài, thị trường UPCoM sẽ đi vào ổn định và hoàn thiện hơn, đưa các hoạt động mua bán cổ phiếu chưa niêm yết đi vào quy củ, xây dựng một thị trường OTC hiện đại và đa dạng hơn.

Thông qua UpCoM sẽ giúp nhà đầu tư có thể tham khảo giá cổ phiếu mà mình đang nắm giữ hay quan tâm một cách tương đối chính xác hơn. Vì trên thực tế giá cổ phiếu giao dịch trên thị trường tự do thông qua các “chợ” không có tổ chức hay các diễn đàn chứng khoán đều không đủ độ tin cậy, đôi lúc trở thành công cụ cho các nhà môi giới làm giá. Còn thông qua hệ thống giao dịch của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội và mạng lưới CTCK thành viên, nhà đầu tư có thể dễ dàng tìm kiếm và lựa chọn đối tác giao dịch để mua bán chứng khoán theo phương thức thỏa thuận.

OTC sẽ ra sao?

UpCoM là sơ khai của thị trường OTC đúng nghĩa. Thị trường OTC là thị trường phân tán, giao dịch nằm ở các CTCK và sau đó chuyển về một hệ thống thống nhất. Chính vì vậy, vai trò của các CTCK rất quan trọng trong việc hướng tới là những nhà tạo lập thị trường. Nhiều chuyên gia nhận định thị trường cổ phiếu chưa niêm yết rất tiềm năng, chỉ cần khoảng 50 doanh nghiệp có thanh khoản tốt lên UpCoM sẽ tạo cơ hội rất lớn cho CTCK.

Mặc dù UPCoM sắp hoạt động nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn mải mê với sàn OTC. Chị L.M.D., nhà đầu tư tại sàn OTC Rồng Việt, cho biết do chỉ quan tâm cổ phiếu EIB và chưa thấy Ngân hàng Xuất nhập khẩu VN đăng ký tham gia UPCoM nên chị cũng không quan tâm đến phương thức giao dịch của UPCoM.

Nhiều “cò” OTC ở sàn CTCK Đông Dương cho biết “chợ” OTC là nơi làm ăn của môi giới và CTCK nên dù UpCoM có ra đời thì “chợ” OTC vẫn hoạt động. Điểm hấp dẫn nhất của thị trường OTC là giao dịch không có biên độ, tiền - chứng khoán có thể thanh toán trao tay và có thể mua bán một loại cổ phiếu trong cùng một phiên. Trong khi sàn UPCoM phải chờ thời gian thanh toán T+3 mới có thể bán. Vì vậy, theo giám đốc một CTCK, trong thời gian đầu hoạt động của sàn UPCoM sẽ chưa có nhiều ảnh hưởng đến thị trường OTC.

Hơn nữa, thị trường giao dịch OTC càng nhộn nhịp thì “cò” môi giới lẫn CTCK càng hồ hởi vì thực tế môi giới làm việc tại các sàn đều phải đóng phí với CTCK. Nhiều nhà đầu tư thừa nhận đối với các cổ phiếu đang có tính thanh khoản cao hiện nay như EIB của Ngân hàng Xuất nhập khẩu VN, MB của Ngân hàng Quân đội thì những quy định của sàn UPCoM không những không có sức hút để các ngân hàng này tham gia sàn UPCoM mà còn có phần làm giảm tính thanh khoản của các cổ phiếu này bởi các quy định về biên độ và thời gian giao dịch T+3.

Thêm hấp dẫn cho UPCoM

Tuy nhiên, vạn sự khởi đầu nan và cần có thời gian để nhà đầu tư hiểu về những ưu điểm của thị trường UPCoM, một số chuyên gia chứng khoán nhận định. Chẳng hạn, nhiều nhà đầu tư cho rằng quy định cho CTCK được phép cùng mua, bán một loại cổ phiếu trong phiên dễ xảy ra tình trạng các tổ chức này sẽ tìm cách làm giá một loại cổ phiếu nào đó. Tuy nhiên, giám đốc một CTCK cho rằng quy định trên nhằm hướng CTCK thành những nhà tạo lập thị trường. Khi cổ phiếu của doanh nghiệp không có nhà đầu tư mua/bán, CTCK sẽ thực hiện. Nếu CTCK tìm cách làm giá cổ phiếu nào đó sẽ ảnh hưởng đến uy tín của chính mình.

Theo một lãnh đạo của CTCK Quốc tế, cổ phiếu của các công ty đại chúng thanh khoản kém, khi tham gia UpCom sẽ có cơ hội được nhiều nhà đầu tư biết đến, thuận lợi hơn trong việc huy động vốn sau này. Ngay sau khi có danh sách doanh nghiệp lên UpCoM, nhiều cổ phiếu đã được săn lùng, tìm kiếm và làm tăng giá như cổ phiếu của CTCK Tràng An, Ngân hàng CP Sài Gòn, Công ty đá Vĩnh Cửu, Cafico...