Phóng to

Tập kết xăng dầu chuẩn bị vượt biên giới - Ảnh: Đức Vịnh

Nhưng biện pháp căn cơ nhất, theo ý kiến của các lực lượng phòng chống buôn lậu và cơ quan quản lý nhà nước địa phương, là đưa cơ chế kinh doanh xăng dầu theo nguyên tắc thị trường.

Mở cửa 6 giờ sáng, đóng cửa 6 giờ chiều

Theo báo cáo của Ban chỉ đạo 127 trung ương, tình trạng xuất lậu xăng dầu diễn biến phức tạp ở hầu hết các tỉnh có biên giới giáp với Campuchia. Việc xuất lậu xảy ra trên cả đường bộ, đường sông và đường biển với cường độ tăng lên khi chênh lệch giá giữa VN và thị trường nước bạn ngày càng lớn.

Hai tháng đầu năm nay, theo thống kê của Ban chỉ đạo 127 trung ương, tại năm tỉnh miền Tây lực lượng chức năng đã xử lý 57 vụ, thu giữ trên 26.500 lít xăng dầu. Trong khi đó, hải quan xử lý và thu giữ trên 7.600 lít, riêng lực lượng bộ đội biên phòng đã phát hiện và thu giữ đến 573.000 tấn xuất lậu qua đường biển.

Giám đốc Sở Công thương Tây Ninh Đỗ Thanh Hòa cho biết đối tượng buôn lậu thường dùng xe tải hay xe đầu kéo container mua cả trăm lít xăng rồi vào rừng cao su bán cho người chuyển qua biên giới Campuchia hoặc đổ đầy bình xăng của xe rồi chạy sang bên kia bán...

Trong khi đó, đại diện của các tỉnh khác như Long An, An Giang, Đồng Tháp lại thừa nhận một thực tế là đa số những người tham gia buôn lậu xăng dầu bằng can hay bịch nilông đều là người dân địa phương và phần lớn đều nghèo. Đây chính là lý do khiến lực lượng chức năng khó xử lý.

Từ thực tế thực hiện và kiến nghị của các địa phương, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đồng ý sắp tới khi ban hành quy chế về kinh doanh xăng dầu qua biên giới (dự định trong tháng 3) sẽ quy định các cây xăng chỉ mở cửa bán từ 6g sáng và đóng cửa vào 6g chiều. Đồng thời lượng bán cũng hạn chế theo nhu cầu của từng đối tượng.

Chẳng hạn với các loại xe chạy từ VN sang Campuchia, chỉ bán số lượng đủ chạy 50-100km chứ không bán nhiều hơn... Các hộ dân có phương tiện nông cơ như máy cày, máy gặt đập... sẽ được chính quyền xã xác nhận để có thể mua số lượng lớn dùng đúng nhu cầu. Với các đối tượng cố tình buôn lậu, theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, các lực lượng quản lý thị trường cần xử nghiêm để làm gương, thậm chí có thể xem xét trách nhiệm hình sự. Việc xác nhận cho nông dân có nhu cầu mua xăng dầu cho phương tiện sản xuất, theo bộ trưởng, cần có thủ tục đơn giản và tránh gây phiền phức cho người dân.

Điều chỉnh giá có lộ trình

Tuy nhiên, với cách làm hiện nay là giữ giá xăng dầu để kiềm chế lạm phát, nhiều ý kiến cho rằng sẽ không bao giờ chống được buôn lậu khi giá bán lẻ của VN vẫn thấp hơn nhiều so với Campuchia. Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Tôn Hoàng cho rằng cần mạnh dạn xác lập mặt bằng giá mới tiệm cận giá thế giới, không vì chống lạm phát mà một mặt doanh nghiệp lỗ vốn đến cạn kiệt, một mặt huy động lực lượng lớn nhân sự để chống buôn lậu mà chẳng hiệu quả. Ông Hoàng cho rằng nếu tình hình tiếp diễn như thời gian qua, e rằng các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu không chịu nổi.

Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng khẳng định Chính phủ vẫn nhất quán điều hành theo nguyên tắc thị trường nhưng có lộ trình. Bởi theo ông, xăng dầu là yếu tố đầu vào của hầu hết mặt hàng nên tăng giá sẽ ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, xã hội rất lớn, cần hết sức thận trọng. Trong khi đó, bên lề hội nghị, một doanh nghiệp cho rằng biện pháp kìm giá hiện nay là cào bằng, lẽ ra nên tách bạch việc hỗ trợ người nghèo, nông dân khác với các đối tượng khác. “Nên có biện pháp hỗ trợ người nghèo thì nếu có tăng giá, các đối tượng khác trong xã hội sẽ dễ chấp nhận hơn” - doanh nhân này nói.