Con cái của chi Neotrogla được tìm thấy hang động khô ở Brazil - Ảnh: BBC News

Đây là loài côn trùng đầu tiên có bộ phận sinh dục đảo ngược với vai trò giới tính truyền thống của chúng, phát hiện này cũng tạo nên cuộc cách mạng “xung đột giới tính” trong thế giới động vật. Nhà sinh vật học Rodrigo Ferreira thuộc Đại học Lavras, Brazil, cho biết: “Những loài thuộc chi Neotrogla là trường hợp đầu tiên trong tự nhiên có cơ quan sinh dục đảo ngược với giới tính của chúng.”

Các nhà khoa học đã phân tích bốn loài côn trùng có trong những hang động khô ở Brazil, tất cả chúng đều thuộc chi Neotrogla (giống như chó sói, chó nhà, chó rừng thuộc chi Canis). Khi thành dục, chúng có kích thước khoảng từ 0,11 - 0,15mm. Kích thước “dương vật” của chúng bằng 1/7 chiều dài cơ thế. Thời lượng một lần giao phối của cặp côn trùng này kéo dài từ 40 - 70 tiếng.

Sự phát hiện này gây sửng sốt cho các nhà khoa học. Những con cái có bộ phận sinh dục giống “dương vật” được gọi là gynosomes - một cơ quan phức tạp bao gồm: hệ cương, ống dẫn, lớp màng và gai. Trái lại, những con đực có bộ phận sinh dục có cấu tạo giống “âm đạo”. Nguyên nhân của sự độc đáo này được cho rằng do chúng sống trong những hang động khô, ít chất dinh dưỡng.

Nhà côn trùng học Kazunori Yoshizawa thuộc đại học Hokkaido, Nhật Bản, giải thích thêm: “Gynosomes là cấu trúc hoàn toàn mới trong sự tiến hoá. Sự phát triển mới lạ này rất hiếm, có thể so sánh với nguồn gốc của các loài côn trùng có cánh.”

Quá trình giao phối được mô tả như sau, con cái sẽ đưa “vòi” của chúng vào bộ phận sinh dục con đực và bắt đầu hút cạn tinh trùng. Ngoài ra, lớp màng bên trong cơ quan sinh dục con cái sẽ phồng lên, có nhiều gai, tác dụng ghì chặt con đực.

Ngoài ra, các nhà khoa học phát hiện thêm, hành vi tình dục của loài này có dấu hiệu cưỡng chế từ con cái. Mặc dù, hành động cưỡng chế trong quan hệ tình dục thuộc tính năng độc quyền của giống đực.

Nói rõ hơn, ở những loài khác, khi con cái bị cưỡng chế quan hệ tình dục, nó có thể loại bỏ những tinh trùng mà nó không thích. Nhưng, trường hợp này không xảy ra ở con đực thuộc chi Neotrogla, bởi vì chúng không bao giờ nhận được trứng từ con cái. Nhưng bù lại, con đực có thể kiểm soát lượng dinh dưỡng “trao tặng” cho con cái trong quá trình quan hệ tình dục.