Thay đổi cho đại học thế kỷ 21

TT - Những thay đổi của xã hội hiện đại đòi hỏi cách tiếp cận mới đối với đại học (ĐH) thế kỷ 21. Cuộc hội thảo quốc tế với chủ đề “ĐH nào cho thế kỷ 21?” do Trung tâm giáo dục Trí Việt tổ chức trong hai ngày 16 và17-10 tại TP.HCM đi tìm câu trả lời...

Hiệu trưởng Trường ĐH De Anza, Brian Murphy (giữa) chủ trì thảo luận - Ảnh: Th.Tuấn

“ĐH thế kỷ 21 nên tập trung vào con người, có trách nhiệm với xã hội và thể hiện sự gắn kết với cộng đồng”. Đó là quan điểm của ông Pierre Calame, giám đốc Quỹ Charles Leopold Mayer vì sự phát triển của nhân loại (FPH), về mô hình ĐH thế kỷ 21 trong bài phát biểu qua truyền hình tại hội thảo. Theo ông, mô hình ĐH ngày nay (vốn có từ thế kỷ 19) đã lạc hậu so với thực tế của thế kỷ 21 và cần có cách tiếp cận mới với xã hội phức hợp ngày nay.

Xã hội phức hợp

Đồng ý quan điểm này, TS Bùi Trân Phượng, hiệu trưởng Trường ĐH Hoa Sen, cho rằng ĐH thế kỷ 21 phải dạy sinh viên quản lý được một xã hội ngày càng phức hợp, bản thân các trường ĐH phải nhận thức được thực tế của xã hội phức hợp đó.

Bà Tôn Nữ Thị Ninh - giám đốc Trung tâm Trí Việt, đơn vị tổ chức hội nghị - cho rằng chúng ta đang ở trong một xã hội phức hợp mà thách thức chính là sự biến đổi. “Điều sợ nhất chính là sự biến đổi đang diễn ra quá nhanh và ĐH phải có trách nhiệm giúp sinh viên khả năng thích nghi với những biến đổi đó”. Theo bà Ninh, dù VN đề cập nhiều đến hội nhập và quốc tế hóa nhưng chính trong các trường ĐH lại ít suy nghĩ tới vấn đề này.

Với sự tham gia của trên 70 khách mời từ hơn mười nước như Mỹ, Chile, Colombia, Brazil, Canada, Campuchia, VN... các học giả lần lượt đưa ra những góc độ tiếp cận khác nhau từ xã hội của mình.

Ông Hector Zuniga Salinas, phó hiệu trưởng ĐH Universidad del Mar (Chile), cho rằng ĐH mới cần vừa đảm bảo cải thiện chất lượng cuộc sống vừa là cách tạo phúc lợi xã hội, dân chủ và công bằng thông qua việc học khoa học, công nghệ, giáo dục và văn hóa. Ông Kristali, hiệu trưởng ĐH luật Trường Tirana (Albania), cho rằng trong bối cảnh mới, các chức năng của ĐH cũng cần được thay đổi.

ĐH thế kỷ 21: giáo dục đa ngành

Trước những thay đổi mới, các học giả đều đồng ý rằng giáo dục ĐH hiện đại không thể tiếp tục chỉ là đơn ngành mà cần mang yếu tố đa ngành để sinh viên ra trường có khả năng xoay xở trong cuộc sống hiện đại.

Nhấn mạnh khả năng làm việc với những môi trường khác biệt, ông Brian Murphy - hiệu trưởng Trường ĐH cộng đồng De Anza (Mỹ) - nói: “Sinh viên tốt nghiệp giờ phải thông hiểu rộng, có khả năng phân tích và tư duy phản biện, đủ khả năng làm việc hiệu quả với những người khác biệt với mình”.

Theo ông, các trường phải đào tạo được các sinh viên có “khả năng tự học lại các kỹ năng cơ bản, có thể nhanh chóng nắm bắt các kiến thức học mới... và thực hiện các nhiệm vụ phức tạp đa ngành”. “Sinh viên cần có khả năng phân tích, phản biện, sức mạnh về cảm xúc và trí tuệ để tư duy vượt những gì mình học”.

Nói như ông Calame của Quỹ Charles Leopold Mayer thì “cần một nền giáo dục có tính đa ngành, một cách tiếp cận phức hợp... Chúng ta dành quá nhiều thời gian cho những tài liệu học tập khô khan, đưa ra những lập luận cứng nhắc thay vì tìm cách kết nối các vấn đề lại thành một tổng thể”.

Chia sẻ những thay đổi của các ĐH lớn trên thế giới, bà Susan Hoffman của ĐH California Berkeley cho biết hiện những ĐH lớn như MIT, Yale... đã cho ghi hình bài giảng thành các video clip tải lên mạng để sinh viên có thể coi miễn phí.

Về định hướng một ĐH mới, ông Richard Petris - giám đốc chương trình Trường học vì hòa bình của FPH - cho rằng “giáo dục và đào tạo phải phục vụ những con người sẽ góp phần đặt con người trở lại vào trọng tâm của xã hội”. Ông Trần Thượng Tuấn, nguyên hiệu trưởng Trường ĐH Cần Thơ, nói ĐH mới “cần phải mở rộng ra thế giới bên ngoài” và “tìm kiếm một mô hình quản trị mới dựa trên các công dân”. Với thực tế VN, ông Tuấn cho rằng ĐH phải có “tầm nhìn hướng đến tương lai chứ không phải theo nếp nghĩ của ngày hôm qua”.

Hội thảo về “ĐH nào cho thế kỷ 21?” sẽ tiếp tục trong ngày hôm nay với phần định hướng về các mô hình ĐH mới.

THANH TUẤN