Từ lời xin lỗi ấy hai năm trước, cho tới chiều qua, khi Vedan đồng ý chính thức bồi thường cho TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu, là cả một chặng đường rất dài để chứng minh về sự “biết lỗi” đến mức nào của Vedan.

Lẽ phải cuối cùng cũng đã chiến thắng, dù rằng Vedan vẫn chỉ mới hé một phần cánh cửa của sự công bằng khi vẫn lại bảo sẽ tiếp tục “thương lượng” với Đồng Nai, địa phương có những người nông dân bị thiệt hại nhiều nhất.

Đây không chỉ là một “cuộc chiến” thật sự giữa những người nông dân bị thiệt hại và một công ty gây ra thiệt hại mà chính là một thách thức pháp lý cho một vụ kiện chưa hề có trong tiền lệ của VN. Chọn lựa của chính quyền và người dân đã là một chọn lựa nhất quán và mạnh mẽ, đấu tranh cho đến tận cùng vụ việc. Mục đích của cuộc đấu tranh này không phải là để “chiến thắng” Công ty cổ phần hữu hạn Vedan VN mà chính là để đòi “lẽ phải” theo nghĩa thông thường của nó: kẻ có lỗi phải bồi thường.

Vấn đề quan trọng nhất trong lúc này đối với sự kiện Vedan là bước tiếp theo của nó. Nguyên tắc nhất quán nhất của vụ kiện này là người nông dân phải được nhận tiền đền bù thiệt hại do Vedan gây ra. Bước thỏa thuận đã đạt được với TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu, có nghĩa là kết quả đang đến gần. Nhưng vụ việc sẽ chỉ kết thúc đẹp khi người nông dân nhận được tiền bồi thường.

Ngoài hàng loạt vấn đề pháp lý đặt ra trong hợp đồng thỏa thuận bồi thường của Vedan và các địa phương thì vấn đề quan trọng nhất là làm sao để đồng tiền bồi thường đến được đúng và đủ tới tay người nông dân. Bởi vì thỏa thuận nhận tiền bồi thường cũng không tước được quyền tiếp tục khởi kiện nếu người nông dân chưa được nhận tiền đền bù hợp pháp.

Vì thế, không phải Vedan cứ trao một cục tiền cho địa phương và coi như phủi tay hoàn thành trách nhiệm. Mà để tránh bị kiện, chính Vedan phải thể hiện trách nhiệm bằng cách bàn thảo cặn kẽ để đưa đến một hợp đồng bồi thường với những tình tiết cụ thể nhất về quá trình chi trả tiền đến tay người nông dân. Trong đó phải có cả những điều khoản cụ thể về cách thức chi trả, về cách thức tính mức độ bồi thường...

“Và tất cả điều này phải được Vedan ghi thẳng vào hợp đồng thỏa thuận bồi thường để đảm bảo một cơ chế đồng tiền đến tay người nông dân một cách minh bạch, hợp lý nhất. Sự đồng thuận sẽ đến và ấy là lúc người nông dân có thể đồng thuận kết thúc vụ kiện Vedan, đó mới chính là kết cục đẹp nhất trong vụ này!” - tiến sĩ Nguyễn Vân Nam đã nhắn gửi như vậy khi nghe thông tin về bước ngoặt mới trong vụ kiện này tối qua...