Phóng to

Lô Hội đông đảo, tấp nập vào cả ban đêm - Ảnh: N.C.T.

TT - Với Công ty TNHH thương mại Lô Hội, nghề bán hàng đa cấp (BHĐC) rất đơn giản. Bạn chỉ cần mời người đến công ty. Khi người đó bước chân vào Lô Hội, sẽ có một êkip chuyên nghiệp hỗ trợ bạn đưa họ vào “tròng”.

Những “chuyên gia” Đài Loan ở Sinh Lợi“Hồn Trương Ba, da hàng thịt”

Con "dụ" cha

Người bảo trợ đưa tôi đi một vòng quanh công ty với những lời giới thiệu sơ lược qua những bức ảnh treo trên tường. “Đây là công ty của Mỹ đấy! Vào đây em sẽ được làm việc kiểu Mỹ, kiếm tiền kiểu Mỹ” - người bảo trợ nói. Sau những cuộc gặp gỡ chớp nhoáng với hai người tuyến trên của anh để nghe thuyết giảng về hoa hồng và những cấp bậc thăng tiến, tôi được đưa đi ký hợp đồng tiếp thị và phân phối sản phẩm.

Bài học đầu tiên mà một nhà phân phối mới như tôi phải áp dụng là nguyên tắc “ba không” khi mời người: thứ nhất, không nói về công ty vì nghe đến cái tên Lô Hội người ta sẽ cho đấy là công ty lừa đảo, chắc chắn sẽ từ chối đến; thứ hai, không nhắc đến sản phẩm vì “bạn còn chưa hiểu làm sao nói cho người khác hiểu”; và thứ ba, không nói về thu nhập vì “cái gì dễ làm mà kiếm được tiền nhiều quá thường khiến người ngoài hồ nghi”. Vậy làm thế nào để mời người mà không phạm vào ba điều cấm này? Các quản lý (manager) sẽ hướng dẫn cho nhà phân phối mới cách mời từng nhóm đối tượng khác nhau.

Ai cũng có thể trở thành con mồi. Một bữa, tôi và Khang - một sinh viên cùng chung người bảo trợ với tôi - được đưa đến gặp giám sát (supervisor) Phượng. Khang nói với Phượng: “Em tính hết cả rồi! Ba em có tiệm thuốc tây ở Kiên Giang, em chỉ cần mua sản phẩm đem về cho ba em bán”.

Phượng liền “buông lưới”: “Vậy là tốt! Gọi điện nói rằng ba ơi con mới được nhận vào làm việc ở một công ty lớn của Mỹ, nhưng không biết có nên làm hay không. Ba lên đây vào công ty tìm hiểu giúp con được không?”. Rồi Phượng kết luận: “Ba bạn lo cho tương lai của con nên chắc chắn sẽ lên thành phố. Bạn chỉ việc ra bến xe đón ba rồi đưa thẳng về đây, sẽ có người “lo” cho ba bạn”.

Phượng bảo chúng tôi cần chia thị trường làm ba phần. Thị trường “nóng” gồm những người ruột thịt, thị trường “ấm” chủ yếu là bạn bè và thị trường “lạnh” hướng đến những người chưa quen. Trong đó, thị trường “ấm” phải được ưu tiên hàng đầu. Vì vậy trong BHĐC, chuyện con “dụ” bố mẹ, vợ “tuyển” chồng, anh “rủ” em... là phổ biến.

Các nhà phân phối ở Lô Hội luôn nhắc đến với vẻ kiêng nể gia đình của manager cấp cao H.H.Duy. Duy sinh năm 1980, vào Lô Hội tháng 8-2003. Sau đó Duy “dẫn” bố mẹ vào, và từ vị trí là “F1” (từ lóng chỉ tuyến dưới ở Lô Hội) của con, bố mẹ Duy nay cũng đã được thăng chức manager. Họ vừa “mời” thêm cô con gái và cậu con trai của mình vào mạng lưới. Thành ra cả gia đình cùng kiếm tiền bằng nghề BHĐC.

Phóng to

Bà Trương Thị Nhi, tổng giám đốc Công ty Lô Hội, được rước từ cánh gà ra sân khấu bằng kiệu và được hộ tống bởi ba ông Phước, Lộc, Thọ

Lô Hội cũng lách luật

Cũng như Sinh Lợi, Lô Hội đã lách luật để được Sở Thương mại TP.HCM cấp giấy đăng ký hoạt động BHĐC. Vào Lô Hội, khách lập tức được đưa đi ký hợp đồng để tham gia mạng lưới đúng như pháp luật qui định, nhưng chỉ được “ngồi chơi xơi nước”. Trong vòng hai tháng, bằng mã số của mình khách phải mua hàng đạt tổng giá trị 6,25 triệu đồng (tương đương hai chỉ tiêu - 2cc) thì mới được đi “chiêu dụ” người khác và hưởng hoa hồng trên doanh số đội nhóm.

Tính ra, cái giá phải trả để mua quyền kinh doanh ở Lô Hội đắt gấp đôi Sinh Lợi. Thế nhưng, nhiều người vẫn bỏ tiền ra mua vì chỉ cần khổ cực khoảng hai năm để “chiêu dụ” người và gầy dựng mạng lưới, họ sẽ được thong dong “ngồi mát ăn bát vàng”, hưởng hoa hồng từ sức lao động của tuyến dưới. Ở Lô Hội đã “đẻ” ra một lớp người chuyên túc trực ở công ty để tiếp đón những “con mồi” do tuyến dưới của họ dẫn đến.

Ở Lô Hội, tiền và những người kiếm được nhiều tiền nhất luôn được “tôn vinh” và “ngưỡng mộ”. “Tuyến trên” của những người kiếm được nhiều tiền nhất ở công ty chính là bà tổng giám đốc Trương Thị Nhi, hiện chiếm đến 99,8% cổ phần trong Lô Hội (0,2% còn lại thuộc sở hữu của bà Lê Thị Huyền Cơ - người đứng tên chứng chỉ hành nghề dược phẩm của công ty).

Bà Nhi hiếm khi xuất hiện như một người bình thường. Trong các buổi lễ hội của công ty, bà hay diện áo dài khăn đóng màu đỏ chói như cô dâu sắp về nhà chồng. Có khi bà đóng vai người “ở trển” xuống, tinh tươm trong bộ váy áo trắng, đằng sau có đeo đôi cánh thiên thần, kim sa lấp lánh.

Bà hạ xuống trần, chạm đến đâu là đem lại sức sống cho muôn loài vạn vật đến đó, đặc biệt cho những cây nha đam nên bà được mệnh danh (bởi cô MC) là “bà chúa xuân”. Vì là “ở trển” nên bà đi từ trong cánh gà ra sân khấu bằng... kiệu, có người vén màn cho bà bước xuống hẳn hoi.

Đứng ở sân khấu bà cũng có tiền hô hậu ủng, thanh niên trai tráng đi hai bên để... dìu. Một “món” nữa không thể thiếu trong các buổi lễ công nhận danh hiệu hằng tháng của Lô Hội được tổ chức tại nhà hát Bến Thành là hàng trăm lá cờ mang dòng chữ FLP (đối tác Mỹ của Lô Hội) được mang đến, vẫy phấp phới khắp khán phòng.

"Rác" Mỹ tuồn vào VN?

Vào Lô Hội, trước khi mua hàng, tôi phải học làm “bác sĩ” kê toa. Gọi là “bác sĩ” vì tôi sẽ là người quyết định cho “bệnh nhân” uống thuốc gì, liều lượng bao nhiêu. Nhưng họ luôn nhắc học viên rằng: “Sản phẩm của chúng ta không phải là thuốc mà là thực phẩm dinh dưỡng. Chúng ta không nhằm mục đích điều trị bệnh như thuốc tây mà chỉ hỗ trợ điều trị thôi”!?

Chỉ với khoảng 30 loại viên bổ sung dinh dưỡng và nước uống dinh dưỡng hiệu Aloe và Forever, Lô Hội có thể hỗ trợ điều trị “bách bệnh”, từ suy dinh dưỡng, thấp khớp, tiểu đường, hen suyễn cho đến trĩ, viêm âm đạo, tâm thần, thậm chí cả bệnh hôi nách, sâu răng tiền mãn kinh... Lô Hội đặt ra giá bán lẻ cao hơn giá bán sỉ đến 43%, và qui định chỉ có những đơn đặt hàng trị giá khoảng 1 triệu đồng mới được hưởng giá sỉ. Đó cũng là một cách buộc các nhà phân phối phải kê toa “nặng” cho khách hàng nhằm hưởng doanh số cao.

Theo dõi một lần bốc thuốc kê toa trị “bệnh mập” của các “bác sĩ” ở Lô Hội mới thấy hãi hùng. Để phục vụ khách hàng là một cô gái trẻ khá mập, manager Tuấn kê toa gồm ba loại nước, bột và viên dinh dưỡng. Trong đó, Tuấn ghi nước dinh dưỡng Aloe Vera Gel phải uống trước bữa ăn. Tôi lại nhờ Bảo - tuyến dưới của Tuấn đang đứng bên cạnh - kê toa giùm.

Toa của Bảo kê gồm bốn loại, trong đó Aloe Vera Gel được chỉ định phải uống sau bữa ăn. Tôi thắc mắc sao thấy anh Tuấn dặn uống trước bữa ăn. Bảo bực mình: “Anh ấy lộn đó!”. Toa thuốc của tôi gần 1,4 triệu đồng, nhưng Bảo nói uống trong một tháng phải cần thêm hai chai Aloe và một hộp bột nữa, nghĩa là một tháng “bệnh nhân mập” của tôi phải tốn hơn 2,3 triệu đồng. Cũng “bệnh mập” nhưng Diễm, một nhà phân phối khá nổi tiếng của Lô Hội, kê toa thì lần này có hai loại hoàn toàn khác với toa của Tuấn và Bảo!

Lô Hội hiện bán sáu dòng sản phẩm chính, được nhập từ Nhà máy Aloe Vera of America Forever thuộc sở hữu của Tập đoàn Forever Living Products (FLP) - chuyên trồng và sản xuất các sản phẩm từ cây lô hội. Lô Hội tuyên bố công ty đã được Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) chính thức cấp giấy phép lưu hành cho 63 sản phẩm dinh dưỡng và mỹ phẩm dưỡng da, cùng với 88 sản phẩm mỹ phẩm trang điểm. Điều đặc biệt là giá nhập khẩu các sản phẩm đến từ Mỹ này còn rẻ hơn cả... ve chai.

Rẻ “vô địch” thuộc về son dưỡng môi Aloe lips with jojoba, giá gốc 1.900 đồng/cây, giá bán lẻ của Lô Hội gấp... 40 lần. Giữ vị trí thứ hai là kem đánh răng Forever Bright Toothgel, giá nhập 2.600 đồng/tuýp, giá bán lẻ cũng gấp... 40 lần. Kế đến là nước xịt tóc Forever Aloe Pro-set giá gốc 3.100 đồng/chai, giá bán lẻ gấp... 55 lần.

Thực phẩm dinh dưỡng của Lô Hội cũng rẻ... kinh hoàng, giá nhập chỉ tính bằng vài ngàn đồng VN nhưng giá bán gấp đến 60-70 lần, thậm chí gấp cả 100 lần như viên bổ sung dinh dưỡng Forever Bee Pollen, giá nhập 3.300 đồng/chai nhưng giá bán lẻ đến... 348.000 đồng. Dân gian có câu "tiền nào của đó".

Với giá cả sản phẩm của Lô Hội “rẻ như bèo” như vậy thì chất lượng của chúng sẽ ra sao? Hàng trăm ngàn người dân đang phải trả nhiều triệu đồng cho những sản phẩm chỉ đáng giá vài ngàn đồng nhập từ Mỹ, trách nhiệm này thuộc về ai?

Một công ty BHĐC vừa tháo chạy khỏi VN để lại khoản nợ gần cả chục tỉ đồng nhưng các cơ quan hữu quan không ai hay. Còn bao nhiêu công ty BHĐC nữa sẽ tiếp bước theo chân công ty này?